Temyiz, açık bir şekilde yanlış ve kanuna aykırı şekilde ortaya çıkmış olan kararların düzeltilmesini amaçlayan olağan bir kanun yoludur.Temyiz, istinaf mahkemesinin vermiş olduğu bozma kararı dışında kalan hükümlerinin tekrar incelenmesi için davanın taraflarına verilen kanun yoludur şeklidir.Esas olarak temyiz, üst mahkemede açılmış olan yeni bir dava türü olarak düşünülebilinir.
Taraflar, temyiz başvurusu yaparak istinaf mahkemesi kararının değiştirilmesini veya bozulmasını talep edebileceklerdir.a
İstinaf dairelerinin kararlarına temyiz incelemesi bir üst mahkemece yapılır, yani bir temyiz mahkemesi olan Yargıtay tarafından yapılacaktır.
Sonuç olarak maddi hukuka veya usul hukukuna ilişkin bir kaidenin yanlış uygulanması durumunda verilmiş bulunan hatalı bir hükmün düzeltilmesi için kabul edilmiş kanun yoluna temyiz denir.
Temyizin Amacı Nedir
Temyiz kurumunun amacı, ilk olarak hukuk birliği ve hukukun gelişmesini sağlamaktır.Temyiz kurumunun genel amacı ise hukuk birliğinin sağlanması olarak düşünüldüğünde,temyizde, hüküm mahkemesinin vermiş olduğu kararının hukuka uygun olup olmadığının denetlenmesi ile hukukun bütünsel olarak tek bir biçimde uygulanmasına itina edileceği için davaların hukuka uygun bir kararla sonuçlanmasına olanak sağlayacaktır.
Kararlar hukuka uygun olarak verildiğinden bu durum taraf yararlarına da hizmet eder. Bununla birlikte temyizi, tarafların yararlarını gözeden ve hukukun birliğini sağlamaya çalışan bir kanun yolu olarak görmemiz gerekecektir.
Temyiz Süresi Ne Kadardır
Temyiz süresine baktığımızda, istinaf mahkemesi kararının tarafa tefhimi(dava sonucunun mahkemede okunması) veya kararın tebliğinden itibaren 7 günde yapılmalıdır.Bu 7 gün içine kararın verildiği gün hesaba katılmaz, ayrıca son gün tatile denk gelirse sonraki ilk iş günü temyiz süresinin son günü olarak kabul edilecektir.
Davanın tarafları duruşmada hazır bulunmuyorsa, mahkeme tarafların yokluklarında karar verip mahkeme kararını taraflara tebliğ edecektir. Böyle bir durumda temyiz süresi kararın PTT yoluyla taraflara tebliğ edildiği tarihten yani ulaştırıldığı günün ertesi günü 7 günlük temyiz süresi işlemeye başlayacaktır.
Temyiz başvurusu için hükmü veren istinaf mahkemesine yani bölge adliye mahkemesine bir temyiz dilekçesi verilerek yapılır.Temyiz dilekçesinde de temyiz nedenine yer verilmelisi gerekir.
Eğer ki bu sanık, cezaevinde tutuklu veya hükümlü olarak tutuluyorsa bu sanık temyiz başvurusunu bulunduğu cezaevi müdürlüğüne temyiz dilekçesi vererek de kullanabilecektir..
Hangi Kararlar Temyiz Edilebilir
Kanun maddesi gereğince, istinaf yani Bölge Adliye mahkemesi hukuk dairelerinden verilmiş olan temyizi kabil nihai kararlar ve hakem kararlarına karşı temyiz yoluna başvurulabilir denilmiştir.
Maddeye bakıldığında da anlaşılacağı gibi, artık ilk derece mahkemelerinin kararlarına karşı doğrudan temyiz yoluna gidilemez..Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunumuz dışında var olan özel kanunlarda da belirtildiği gibi, yerel mahkemenin bazı kararlarına karşı temyiz yoluna başvurulacağı yönünde bazı hükümler de vardır.
Yine söz konusu maddede aynı maddede hakem kararlarına karşı da temyiz yoluna gidilebileceği belirtilir.Yani burumda hakem kararlarına karşı istinaf yoluna değil, temyiz yoluna başvurulması gerekmektedir der kanun.
Kanunun değişikliğinin gerekçesine baktığımızda, hakemin vermiş olduğu kararlarına karşı istinaf yoluna başvurmanın tahkim yargılamasının niteliği ile uyuşmayacağı düşünüldüğünden, bu kararlara karşı doğrudan doğruya araya istinaf girmeden temyiz yoluna gidilmesinin kabul edildiği ifade edilmiştir.
İstinaf mahkemesi kararlarına karşı temyiz yolunu açıktır, ancak bu kuralın istisnaları da mevcuttur.Bu nedenle, istinaf mahkemesinin bazı kararlarına karşın temyiz yolu açık değildir. HMK maddesine göre istinaf mahkemelerinin aşağıda belirttiğimiz kararlarına karşı temyiz yoluna gidilemeyecektir:
1) Özel kanunlarda belirtilen sulh hukuk mahkemesinin görevine giren davalarla ilgili kararlar.
2) Miktar ve değeri beş bin YTL‟yi geçmeyen davalara ilişkin kararlar
3) Yargı çevresinde bulunan ilk derece mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek için verilmiş olan kararlar ile merci tayinine ilişkin verilmiş kararlar
4) İrs ve soybağına ilişkin sonuçlar doğuran davalar hariç olmak üzere, nüfus kayıtlarının düzeltilmesine ilişkin davalarla ilgili kararlar da temyiz olmaz
5) Çekişmesiz yargı işlerinde verilmiş kararlar.
6) Yargı çevresinde ki ilk derece mahkemesi hakimlerinin davaya bakmaya hukuki veya fiilî engellerinin çıkması durumunda, davanın o yargı çevresi içindeki başka bir mahkemeye nakline ilişkin kararlar temyiz edilemezler