Alacağı devreden kişi ile alacağı devralan kişi arasında yapılan sözleşme ile alacağın alacağı devralacak kişiye geçirilmesi işlemine alacağın temliki denilmektedir.Burada temlik edilecek alacağın konusu her çeşit alacak olabilir.Bundan anlaşılan ,sadece doğmuş olan alacaklar değil henüz doğmamış doğacak olan alacaklarda temlik edilebilir.Aynı zamanda alacağın hepsinin temlik edilmesi şart değildir kısmi temlikte söz konusu olabilir.
Alacağın Temlikinde Temlik Kavramı Nedir
Temlik kelime anlamı olarak bir hakkın başka kişiye yani 3.kişiye devredilmesidir.Alacağın temliki dediğimizde ise ;alacaklı ile 3. kişi arasında iradelerinin uyuşması doğrultusunda tek tarafa kazandırıcı , ivazlı ya da ivazsız yapılabilen , şekle bağlı yapılan, genel olarak borçlunun rızasının aranmadığı bir tasarruf işlemidir. Genel olarak diyoruz çünkü belirli istisnalar dışında borçlunun rızası aranmayacaktır.Alacağın temliki yazılı şekilde gerçekleştirilir.
Alacağın temlik sözleşmesi yazılı bir şekilde yapılmalıdır.
Alacağın temlik edenin imzası bulunmalıdır
Alacağın temlikinin, kanun veya sözleşme hükümlerince taraflar arasında yasaklanmamış olması gerekmektedir
Alacağın temlikinin işlemin gereğine bakıldığında işin niteliği gereği yasak olmaması gerekir
Alacağın Temliki Sözleşmesinde Geçerlilik Şartları
Açık bir şekilde belirtilen alacak
Temlik eden kişi
Açık bir şekilde temlik etme iradesinin varlığı
Temlik edenin imzası bulunmalıdır.
Temlik edilenin imzası şekil şartından değildir.
Alacağın Temliğinde Temliğin Konusu Nedir
Tüm alacaklar temlik konusu olabilecektir ancak kanun,sözleşme ve işin niteliğinin uygun olması gerektiği durumlara bakılmalıdır.Aynı zamanda alacağın temliki bir hukuki bir işlem olduğundan genel hükümler doğrultusunda temlik konusu alacak, genel ahlaka ,kamu düzenine , kişilik haklarına aykırı olmamalıdır..
Alacak bölünebilir nitelikte ise kısmi temlik de yapılabilecektir.
Bir alacağın temlike konu olabilmesi için temlik eden kişinin bu alacağı tasarruf ediyor olabilmesi gerekir. Henüz var olmayan yani doğmamış bir alacağın temliki de mümkündür.bu duruma alacağın temlik vaadi de denilir.
Alacağı yasaklanmış haller de bulunmaktadır. Kanunlara göre kiracı sözleşmede aksi belirtilmedikçe kiralanan yeri kısmen veya tamamen başka birine kiralayamaz
Taraflar yapacakları sözleşme ile de temliki yasaklayabileceklerdir.Böyle bir yasağa rağmen alacak temlik edilmiş olursa, temlik geçersiz olacaktır. Alacağı devir almış olan kişinin iyiniyetli olması durumu değiştirmeyecektir;ancak bu konuda bir istisnası da vardır.
Borçlu temlik edilen alacağı sözleşmede alacağın temlikin yapılamayacağını sözleşme ile belirlediğini ikrar ederek 3.kişiye karşı bunu ileri süremez.
Niteliği gereği borcun sadece alacaklıya yapılması gerektiği hallerde alacak temlik edilemeyecektir. Örnek olarak nafaka alacakları, yine manevi tazminat talebi karşı tarafça kabul edilmedikçe devredilemeyecektir.
Alacak Temlikin Hükümleri
Temlikin kapsamı dediğimizde, temlik eden tarafın şahsına özgü olan haklar dışındaki öncelik haklarını ve yan haklarını da kapsar .Yan haklar dediğimizde; rehin ,kefalet, hapis hakkı. İşlenmiş faizlerde alacakla birlikte temlik edilmiş sayılacaktır.Alacağa bağlı yenilik doğuran haklarda temlikin içerisindedir.
Alacağın temliki, borçlunun rızası dışında gerçekleşir yani alacağın temliki için borçlunun onayı aranmaz.Temlik yapıldığı zaman borçlunun durumunda eskisine göre b,r kötüleşme söz konusu olursa alacağın temliki sonuç doğurmayacaktır.
Borçlu, temliki öğrendiği zamandan itibaren eski alacaklıya karşı sahip olduğu tüm itiraz ve defileri yeni alacaklıya karşı da ileri sürebilecektir.
Temlik edilenin hukuki hali; temlik edilen asıl alacağa bağlı olan fer’i haklar ve öncelik hakları temlik işlemi sonucunda temlik edilene geçecektir.
Borçlunun önceki alacaklıya karşı sahip olduğu savunmalar temlik edilene karşı da ileri sürebilir : Zamanaşımı def’i , ibra vb.
Borçlu takas isteyebilecektir.Bunun şartları ise:
Borçlu kendi alacağı henüz muaccel olmamış ama temlik işleminden önce ya da temlik işlemi tarihinde muaccel olmuşsa borcu ile takas edebilecektir.
