Yapılan sözleşme gereğince, verilen taahhüdün, vaat edilen mal veya hizmetin eksiksiz yerine getirileceği sözü verilen, verilen bu sözün yerine getirilmemesi bir miktar bedel ile sorumluluk şartına bağlanan senetlere teminat senedi denmektedir.
Teminat senetleri Türk Ticaret Kanunu ve Borçlar Kanununda sayılan kıymetli evraklar arasında yer almaz. Teminat senedi sözleşmeye güvence veren ticari, hukuki belge niteliğindedir. Yani borç senetleri ile teminat senetleri farklı nitelik taşımaktadırlar. Bu farklılığın kaynağı borç senedinin, mal veya para borcuna ilişkin vadesi ve tutarı belli, ödeme taahhüdü içeren bir kıymetli evrak olması, teminat senedinin ise yapılan sözleşmeye güvence teşkil ederek sözleşmeye aykırılıkta karşı tarafın zararını tazmin etmek maksatlı olmasıdır.
Teminat senetlerinin kullanılabileceği durumlar;
Teminat senedinin, teminat senedi sayılabilmesi için olmazsa olmazı senedin üzerinde “teminat senedidir” yazmasıdır.
Bu sayılan zorunlu hususlar senette yer almaz ise senet ya geçersizdir ya da bono niteliği taşır. Ayrıca önemle belirtmek gerekir ki senet üzerine yazılan “teminattır” ifadesi geçersizdir. Bu ifade “ teminat senedidir” olmalıdır.
Yargıtay tarafından geliştirilen içtihatlar gereğince teminat senedinin üzerinde sadece “teminattır” ibaresi yer alıyorsa o senet teminat senedi hükmünde olmamaktadır. Senette “teminat senedidir” ibaresinin yer alması gerekmektedir. Ayrıca Yargıtay bu teminatın ne için verildiğinin de belirtilmesi gerektiğini söylemektedir. Bu hususların yer almadığı teminat senetleri, teminat senedi sayılmayacağından, tahsili için, kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takip yapılabilir.
Borçlunun rızasına aykırı yaptırımlar içeren teminat senetlerinin tahsili için ciro veya icra yoluna başvurulabilir. Ancak borçlu menfi tespit davasıyla senedin sorumluluğu dava konusu edilerek teminat senedi geçersiz hale getirilebilir. Bundan dolayıdır ki teminat senedine dayalı alacağını tahsil etmek isteyen alacaklı için en sağlıklı yol alacak davası açmaktan geçmektedir. Bu dava sürecinde alacaklının zaman ve emek kaybına uğramaması için hukuk bürolarıyla anlaşarak uzman bir avukata vekalet vermesi gerekmektedir.
Teminat senedi, borç senedi türlerine nazaran temelde farklılıklar göstermektedir. Bu temel farklılık, teminat senedinin bir sözleşmeye güvence olarak verilmesi, borç senedinin ise mal veya para borcu ilişkisinden kaynaklanmasıdır. Teminat senedinin güvence olarak verilebileceği sözleşme türleri;
Teminat Senedinin Üçüncü Kişilere Ciro Edilmesi
Sözleşmeye güvence olarak hazırlanan teminat senetleri, sözleşmeyle olan bağlarından dolayı bağımsız bir nitelik taşımamaktadırlar. Bu sebeple teminat senetlerinin üçüncü kişilere ciroları hükümsüzdür.
