Hayatımızın her anlamında karşımıza çıkabilecek olan hukuki sorunlar karşısında hakkını aramak isteyen ancak maddi anlamda imkanı bulunmayan kimseler barodan ücretsiz avukat talep edebilir.Boradan ücretsiz avukat talebi adli yardım olarak nitelendirilmektedir.Türkiye Barolar Birliği, kişilerin avukatlık hizmeti kapsamından ücretsiz bir şekilde faydalanmasına olanak tanır. Bu şekilde hak arama özgürlüğü sunulmakta ve bu güvence altına alınmaktadır.
Adli yardım, kişilerin hak arama özgürlüklerinin önünü açmak ve bu özgürlüğün kullanımındaki eşitliği sağlamak amacıyla, avukatlık ücretlerini ve diğer yargılama giderlerini karşılama imkanı olmayanların davanın getirdiği yargılama giderlerinden geçici olarak bağımsız tutulmalarının yanı sıra ücretsiz avukatlık hizmetlerinden yararlanmalarının sağlanmasıdır.
Adli yardım kurumu, adil yargılanma hakkının güvencesini teşkil eder, hak arama özgürlüğünde eşitlik yaratmayı amaçlar Anayasada belirtilen sosyal devlet ve hukuk devleti ilkelerinin getirisi olarak devlet, hak arama özgürlüğünün kullanımında eşitliği sağlamalı ve gerekli mekanizmaları oluşturmalıdır.Adli yardım kurumu da, bu ilkeleri yaşama geçirmek amacıyla oluşturulmuş bir kurumdur.
Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu Yönünden Adli Yardım
Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun hükümleri ile fakir olmaları sebebiyle davanın gerektirdiği yargılama giderlerini karşılayamayacak halde bulunan kişilerin, bu giderlerden geçici olarak bağışık tutulması öngörülmüştür.Kendisiyle ailesinin geçimini önemli ölçüde zarara sokacak davanın gerektirdiği yargılama giderlerini kısmi şekilde veya tamamen karşılamaktan aciz olan kişilere, icraya ve ihtiyati tedbir başvurularında haklı olduklarına dair delil göstermiş oldukları takdirde adli yardımdan yararlanabileceklerdir..
Mahkeme masraflarına ilişkin adli yardım talebi davanın açılacağı veya açılmış bir dava söz konusu olduğu durumda görülmekte olduğu mahkemeye yapılması gerekir.HUMK’a göre adli yardımın sağladığı imkanlar ;
Yapılacak her türlü yargılama giderinden geçici olarak bağışıklık,
Yargılama giderleri yönünden teminat göstermekten ayrık tutulmak,
Tanık ve bilirkişi giderlerinin Devletçe avans olarak verilmesi,
İcra dairelerince alınan tüm harçların ertelenmesi ve zorunlu giderlerin avans olarak Devletçe ödenmesi
Davanın vekil ile takibi gerektiği takdirde, ücreti daha sonra verilmek üzere avukat görevlendirilmesi
Tebligat ücret ve giderlerinden geçici bağışıklık,
Tüm pul resimlerinden geçici bağışıklık,
Yasa, adli yardımdan yararlanan kimsenin yargılama giderlerinden geçici olarak bağışık tutulacağını belirtmekte olup bunu şu şekilde anlayabiliriz; HUMK maddesine göre; yargılama giderlerini ödeyen tarafın davada haklı çıkması durumunda, yapılan masrafların haksız çıkan tarafa yükletilmesi esastır. Bu esas doğrultusunda,maddeye göre de; dava sonuçlandığında, haksız çıkan taraf, adli yardım kararı nedeniyle alınmayan tüm giderleri ödemeye mahkum edilecektir. Şöyle ki, adli yardımdan yararlanan kimse, dava lehine sonuçlanırsa, herhangi bir yargılama giderini ödemekle yükümlü değildir. Ancak, dava aleyhine sonuçlandığı takdirde, hazineden karşılanan tüm masrafları ödemek zorundadır.. Çünkü, adli yardımdan yararlanan kişi, fakir olsa da yasa gereği iddiasında, icra ve ihtiyati tedbir taleplerinde haklı da olması gerekir.
Avukatlık Kanunu’nun hükümlerince avukatlık ücretlerini ve diğer yargılama giderlerini karşılama olanağı bulunmayanlara bu kanunda belirtilen avukatlık hizmetlerinin sağlanır.
Adli yardım talebinde bulunanlara barodan avukat atanması iki şekilde gerçekleşir.
Birinci olarak, avukat talebi için baroların adli yardım bürolarına veya temsilciliklerine başvurulması gerekir.Barolar, kişilerin gerekli belge ve bilgiler ile yaptıkları adli yardım başvuruları üzerine taleplerini değerlendirerek adli yardım koşullarını taşıyan kişilere avukat görevlendirmesi yapacaklardır. Bu konudaki takdir hakkı barolara tanınmıştır.
İkincisi ise, mahkemelerin HUMK’un maddelerine göre, adli yardımdan yararlanmaya uygun görülen kimselere baroca vekil atanmasına ilişkin ara kararları ile yapılmaktadır.
Adli Yardım Hangi Davalarda Alınır
Adli hizmetten icra takiplerinde ve hukuk davalarında hizmet alınabilir. Ceza davası (Ceza Muhakemesi Kanunu) ile alakalı davanız var ise CMK hükümlerine tabi olaraktan, davanın görüleceği mahkemeye başvurmanız gerekir. Bu başvuru ile ücretsiz avukat talebinde bulunulur. Adli yardım sadece özel hukuk ve idari davalar için vardır.Ceza davalarında farklı bir usul belirlenmiştir. Alt sınırı beş yıl hapis cezasından fazla olan bir suçun şüphelisi olunduğu takdirde talep olmaksızın veya avukat seçemeyecek durumda olunduğunda talep halinde bir avukat atanacaktır. Ayrıca avukatı bulunmayan sağır dilsiz kişilere ve 18 yaşından küçük olan şüphelilere devlet tarafından avukat atanmaktadır.
Baro tarafından ücretsiz avukat talebinde bulunulması durumları yukarıda açıkladık.Proaktif ailesi olarak sizlere cüzi bir ücret karşılığında en iyi hizmeti sunmaktayız.2001 yılından beri hizmet vermekte olan hukuki danışmanlık ve online destek büromuz dava sürecinde size en iyi imkanları en uygun şekilde sunmaktadır.Vekalet ücretleri için ofisimiz ile görüşebilir destek alabilirsiniz.
