Çalışanın Rekabet Yasağı Nedir?
Çalışan için ilgili kanun gereğince hem iş sözleşmesi devam ederken hem de iş sözleşmesi sona erdikten sonra yani iki dönem için rekabet yasağı bulunmaktadır. Çalışan için bahsedilen bu rekabet yasağının içeriğini,
Ücret karşılığında üçüncü bir kişiye hizmette bulunmaması,
Kendi işvereni ile rekabete girişmemesi,
Sır saklama yükümlülüğü,
Bu sırları kendi yararına kullanmaması vb. unsurlar oluşturmaktadır.
Çalışanın rekabet yasağına uyma borcunun kaynağı kanunda yer alan işverene karşı sadakat yükümlülüğü oluşturmaktadır. İşveren bahsedilen bu sadakat yükümlülüğüne uymamak suretiyle rekabet yasağını bu sayılan eylemlerle ihlal eden çalışanları için bir çok yaptırıma başvurabilir. Bu başvurabileceği yaptırımlardan en önemlileri,
İşveren İş Kanunu madde 25/2 e bendine dayanarak çalışanının iş sözleşmesini haklı nedene dayanarak tazminatsız olarak feshedebilir.
İşveren, çalışanının rekabet yasağını ihlal etmesinden dolayı uğradığı zararın giderilmesi için çalışana mahkeme aracılığıyla tazminat talebi yöneltilebilir.
Çalışanının görevi gereği yapacağı iş neticesinde birtakım bilgilere sahip olacaktır ve bu bilgiler hem çalıştığı dönem için hem de iş sözleşmesinin feshinden sonraki dönem için çalışan bu bilgileri rakip firmalardan saklamalıdır. Saklamalıdır diyoruz ancak işveren çalışanını bunun için borç altına sokmak zorundadır. Yani çalışan bu bilgi ve belgeleri üçüncü kişilerle paylaşmayacağına dair yükümlülük altına girmelidir. Çalışanı bu yükümlülük altına sokma ancak rekabet yasağı sözleşmesi ile mümkün olabilecektir.
Türk Borçlar Kanunu ilgili maddelerinde kurulmak istenen rekabet yasağı sözleşmesi iş sözleşmesi ile birlikte olabileceği gibi ondan bağımsız da olabilir. Ancak rekabet yasağı sözleşmesinin ister iş sözleşmesi ile olsun ister bağımsız yazılı şekilde yapılması zorunluluğu mevcuttur. Yani yazılı şekilde yapılmayan rekabet yasağı sözleşmesi geçersizdir.
Kanun koyucu rekabet yasağı sözleşmesi için birtakım şartlar öngörmüştür. Bu şartlar;
Sözleşmeye taraf olacak çalışanın fiil ehliyetinin bulunması,
Sözleşmenin yazılı şekilde yapılması,
İşverenin korumaya değer bir menfaatinin varlığı.
Türk Borçlar Kanunu rekabet yasağına ilişkin sözleşme kurulacakken önemli bir sınır çizmiştir. Bu sınır çalışanın ekonomik geleceğinin tehlikeye atılamayacağı ve yer, zaman ve işlerin türü bakımından uygun olmayan sınırlamaların getirilemeyeceğine ilişkindir. Kanun koyucu bu hüküm sayesinde sözleşmenin diğer tarafı olan çalışanı da kanun aracılığıyla korumak istemiştir.
İşverenlerin, çalışanlarının rekabet yasağı sözleşmesine aykırı hareketlerinin sonucu olarak yani sözleşmenin ihlali halinde başvurabilecekleri yaptırımlar mevcut olmakla birlikte Proaktif Hukuk Bürosu olarak belirtmek isteriz ki en önemlisi hazırlanacak olan rekabet yasağı sözleşmesinin içeriğidir. İşverenin başvurabileceği yaptırımların tespiti içinde faydalı olacak bu içeriği yani sözleşmenin muhakkak ilgili mevzuata hakim avukatların danışmanlığında hazırlanması gerekmektedir.
Peki işverenin, çalışanın bu sözleşmeyi ihlali halinde başvurabileceği yaptırımlar nelerdir diye soracak olursak?
İşveren ilgili sözleşmenin ihlali halinde oluşacak zararın tazmini için çalışanına müracaat edebilir. Bu vaziyette tazminat sorumluluğundan kurtulmak isteyen çalışan kusursuzluğunu ispat etmesi gerekmektedir.
İşveren sözleşmeye tek taraflı olarak cezai şart ekleyebilir. Cezai şartta, eğer işverenin uğradığı zarar cezai şartı aşıyorsa çalışan bu zararı da ödemek durumdadır. Öte yandan belirtmek gerekir ki aşırı derecede tespit edilen cezai şartlarda hakimin çalışan lehine indirim yapma yetkisi vardır.
İşveren çalışanının rekabet yasağı sözleşmesine aykırı hareket etmesi halinde aralarındaki iş sözleşmesini haklı nedene dayanarak tazminatsız fesih edebilir.
Rekabet Yasağının Sona Ermesi
Çalışan için rekabet yasağı, işvereni ile arasında bulunan iş sözleşmesinin bitimi ile sona ereceği bilinmektedir. Ancak özel durumlar saklı kalmak kaydı ile oluşturulan iş sözleşmelerinin bitiminden itibaren en çok 2 sene sürebileceği de öngörülmektedir.
Bu durumların varlığı halinde çalışanın rekabet yasağı kendiliğinde sona erecektir. Yani çalışan rekabet etmeme borcundan kurtulacaktır.
Rekabet yasağına ilişkin sözleşmeden doğacak uyuşmazlıklarda diğer tarafa yöneltilecek taleplerin tespiti ve kusur ispatının iyi işlenebilmesi adına bu süreç muhakkak bir avukatın yardımlarıyla ilerlemelidir. Aksi takdirde hak ve menfaatlerinizde kayıp yaşamanız mümkün olabilir.
