Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp; onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak basit dolandırıcılık suçunu oluşturur.
Bu suçla mağdur veya başkası hileli davranışlarla malvarlığı zarara uğratılır ve karşı taraf da bundan yarar sağlar.
Bu tür dolandırıcılıkta faile daha fazla ceza öngörülmüştür.
Dolandırıcılık suçunun;
Dini inanç ve duyguların istismar edilmesi suretiyle,
Dolandırıcılık suçunun dini istismar ederek işlenmesi halinde, dinin bir aldatma aracı olarak kullanılması ve bu vesileyle bir yarar sağlanması gerekir.
Kişinin içinde bulunduğu tehlikeli durum veya zor şartlardan yararlanmak suretiyle,
Kişiler tehlikeli durumlarda ve zor şartlarda daha kolay ikna edilebilir; bu durum kullanılarak bir fayda elde edilmeye çalışılırsa veya kişi, bir yakınının tehlikede olduğuna inandırılarak hile ile yarar sağlanmaya çalışılırsa bu nitelikli hal oluşur.
Kişinin algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanmak suretiyle,
Kişinin algılama yeteneğinin zayıflığı akıl hastalığı, sarhoşluk, akıl zayıflığı, yaş küçüklüğü veya bu gibi nedenlerle ortaya çıkmış olabilir. Bu şekilde algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanılarak bir fayda elde edilmesi gerekir.
Kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek kuruluşlarının, siyasi parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle,
Kamu kurum ve kuruluşlarına duyulan güven kullanılarak kişileri hile ile zarara uğratan kişiler bu nitelikli hali gerçekleştirmiş olurlar. Kamu kurum ve kuruluşlarının araçlarının kullanılmış olması veya kamu kurum ve kuruluşunun zarara uğramış olması zorunlu değildir.
Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak,
Kamu mallarının mülkiyeti topluma ait olduğu için kamu kurum ve kuruluşlarına zarar veren kişiler dolaylı olarak topluma zarar vermiş olurlar. Bu yüzden bu nitelikli hal de cezayı artıran bir nitelikli haldir.
Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle,
Bu nitelikli halin cezayı artıran bir hal olmasının sebebi, banka veya kredi kurumlarında çalışan insanların hem suçu kolaylıkla işleyebilmeleri hem de çalışan insanların bu suçu kurumun sağladığı güveni kötüye kullanarak işlemeleridir.
Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle,
Bu durumun nitelikli hal olmasının sebebi basın ve yayın araçları sayesinde hileli davranışın kolayca binlerce insana ulaşmasının sağlanabilmesidir.
Tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari
faaliyetleri sırasında, kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamında,
Serbest meslek sahibi kişiler tarafından, mesleklerine duyulan güvenin kötüye kullanılması suretiyle,
Banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsil edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak amacıyla,
Sigorta bedeli almak maksadıyla,
Kişinin kendisini kamu görevlisi veya banka,sigorta veya kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişkili olduğunu söyleyerek,
işlenmesi halinde nitelikli dolandırıcılık suçu oluşur. Ve nitelikli dolandırıcılık suçu daha fazla cezayı gerektiren bir suçtur.
Basit ve nitelikli dolandırıcılık suçunun üç veya daha fazla kişi birlikte işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Suç işlemek amacıyla teşkil edilmiş bir suç örgütünün faaliyetleri çerçevesinde işlenmiş olması halinde verilecek ceza bir kat artırılır.
Dolandırıcılığın, bir hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla işlenmesi durumunda daha az cezaya hükmedilir. Bu daha az cezayı gerektiren bir haldir.
Suçun mağduru; failin hakkında ayrılık kararı verilmemiş eşi, altsoyu veya üstsoyu veya bu derecede kayın hısımlarından biri veya evlat edinen veya evlatlığı, aynı konutta beraber yaşayan kardeşler olması halinde suçu işleyene ceza verilmemektedir.
Basit ve Nitelikli Dolandırıcılık Suçunun Cezaları
Basit dolandırıcılık suçunu işleyenlere bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası verilir.
Nitelikli dolandırıcılık suçunu işleyenlere üç yıldan on yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasına hükmolunur.
Daha az cezayı gerektiren nitelikli hali işleyenlere altı aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezası verilir.
Dolandırıcılık Suçunda Etkin Pişmanlık
Dolandırıcılık suçu oluştuktan sonra ve ancak bu sebeple kovuşturmaya başlamadan önce failin, azmettirenin veya yardım edenin bizzat pişmanlık göstererek mağdurun zararını aynen gidermesi veya tazmin suretiyle tamamen gidermesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisine kadar indirilir.
Etkin pişmanlığın kovuşturma başladıktan sonra ve fakat hüküm verilmeden önce gerçekleşmesi halinde verilecek cezanın yarısına kadar indirilir.
Kısmen geri verme veya tazmin halinde etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi mağdurun rızasına bağlıdır.
Dolandırıcılık Suçu ve Şikayet
Bu suç takibi şikayete bağlı olmayan, Savcılık makamının haber aldığı an soruşturmaya başladığı, herhangi bir zamanaşımına bağlı olmayan bir suç tipidir.
