Doping Nedir?
Doping sporcuların spor müsabakalarında kendilerine psikolojik,fizyolojik avantaj sağlamak için kullandıkları performans artırıcı maddelerin ve tekniklerin genel adıdır.
Dopingle mücadele programları,sporun ruhu olan rekabetin korunmasını amaçlar.Dopingin ahlaki,tıbbi ve hukuki olmak üzere birçok boyutu vardır.Bu yazımızda Türkiye’de doping kullanımının hukuki boyutunu ele alacağız.
DOPİNGLE MÜCADELEDE KURAL İHLALLERİ
Dopingli madde kullanımı ,Türkiye Dopingle Mücadele Talimatında düzenlenmiştir.Aşağıda belirtilen hususlar dopingle mücadelede kural ihlallerini oluşturur :
1-Sporcudan alınan örnekte yasaklı bir maddenin tespit edilmesi.
2-Yasaklı bir madde veya yasaklı bir yöntemin sporcular tarafından kullanılması veya kullanılmaya teşebbüs edilmesi.
3-Örnek vermekten kaçınmak ,örnek vermeyi reddetmek veya örnek vermemek.
4-Bulunabilirlik bildirim ihlalleri.(kayıtlı doping kontrol havuzunda bulunan bir sporcunun 12 aylık süre içinde 3 kere doping kontrolünü kaçırması veya bulunabilirlik bildirimini yapmaması)
5-Doping kontrolünün herhangi bir bölümünü bozmak veya bozmaya teşebbüs etmek ; hile yapmak veya hileye teşebbüs etmek.
6-Yasaklı bir maddeyi veya yasaklı bir yöntemi bulundurmak.
7-Yasak iş birliği.(daha önce doping ihlali teşkil eden bir suça karışmış antrenör,doktor vb. kişilerle iş birliği yapmak)
8-Suç ortaklığı.(dopingle mücadele kural ihlaline iştirak etmek,destek vermek,teşvik etmek,söz konusu ihlali örtbas etmeye çalışmak)
9-Herhangi yasaklı bir maddenin veya yasaklı bir yöntemin yasa dışı ticaretini yapmak veya yasa dışı ticaretini yapmaya teşebbüs etmek.
10-Herhangi yasaklı bir madde veye yasaklı bir yöntemi herhangi bir sporcuya bir karşılaşma içinde uygulamak veya uygulamaya teşebbüs etmek veya karşılaşma dışında yasak olan herhangi yasaklı bir madde veya yasaklı yöntemi herhangi bir sporcuya karşılaşma dışındaki bir dönemde uygulamak veya uygulamaya teşebbüs etmek.
YARGILAMADA USUL
Dopingle Mücadele Komisyonu ,bir dopingle mücadele kuralının ihlal edildiğini ispatlamakla yükümlüdür.
Eğer doping numunelerinin değerlendirilmesi sonucu pozitif bulgulara ulaşılmışsa,sorgulama yetkisi sporcunun bağlı bulunduğu federasyonun disiplin/ceza kuruluna verilir.
Sporcunun bağlı bulunduğu federasyonun disiplin/ceza kurulu sporcunun mağdur olmaması için yargılamayı hızlı bir şekilde tamamlamalıdır.
Federasyonun disiplin-ceza kurulu ;
.Tebligat tarihinden başlamak üzere 14 gün içinde soruşturmayı başlatmalı ;
.Tebligat tarihinden başlamak üzere 20 gün içinde yazılı bir karara varmalı ;
.Bu yazılı kararın tebliği tarihinden itibaren 10 gün içinde kararın gerekçeli açıklamasını yazılı olarak sunmalıdır.
İlgili federasyonun disiplin kurulunun kararları bağlayıcıdır ; doping testi sonuçlarında adli bir hata olmadığı müddetçe Tahkim Kurulu ve Uluslararası Spor Tahkim Mahkemesi dışında ilgili federasyonun kararlarını hiçbir mahkeme iptal edemez,değiştiremez.
KARARLARA KARŞI İTİRAZ
Doping eyleminden yargılanan sporcu eğer ulusal federasyona bağlı bir sporcuysa ; ilgili federasyonun disiplin kurulunun aleyhine vermiş olduğu karara karşı yine o federasyonun tahkim kurulunda temyiz yoluna gidebilir.
Uluslararası düzeyde bir müsabakadan doğan doping kural ihlali durumunda tek itiraz mercii Uluslararası Spor Tahkim Mahkemesidir.(CAS)
DOPİNG DURUMUNDA VERİLECEK CEZALAR/YAPTIRIMLAR
Doping durumunda sporcuya değişik sürelerde hak mahrumiyeti cezası verilebilir veya sporcunun kazandığı derecelerin iptali ve kazandığı ödüllerin geri verilmesi yaptırımı uygulanabilir.
Yine doping kullandığı tespit edilen sporcu müsabakalardan diskalifiye edilir.
Hak mahrumiyeti durumunda sporcu devletten veya federasyondan aldığı her türlü maddi yardımı kaybeder.
TEDAVİ AMAÇLI KULLANIM İSTİSNASI
Sporcuların içinde dopingli madde bulunan maddeleri kullanmalarına yalnızca tedavi amaçlı kullanımda müsaade edilmiştir.
Tedavi amaçlı kullanım için kimi kriterler vardır :
-Sporcunun yasaklı madde veya metodu kullanmadan ciddi sağlık problemleri yaşayabilecek olması
-Tedavi amaçlı kullanılacak maddenin sporcunun performansını ciddi bir şekilde artırıcı etkiye sahip olmaması
-Yasaklı madde veya metot dışında kullanılabilecek alternatif bir tedavi yönteminin olmaması
Uluslararası düzeyde yarışan sporcular tedavi amaçlı kullanımlarını Uluslararası Spor Federasyonuna yapmalıdırlar.
düzeyde müsabakalara katılan sporcuların ise tedavi amaçlı kullanımlarını Ulusal Anti Doping Ajansına bildirmeleri gerekir.
Tedavi amaçlı kullanım başvuruları Uluslararası Spor Federasyonu yahut Ulusal Anti Doping Ajansı tarafından reddedilen sporcular Dünya Anti Doping Ajansı’na (WADA) başvurarak başvurularının yeniden değerlendirilmesini talep edebilirler.
