Endüstriyel Tasarım ve Tescili

Endüstriyel Tasarım ve Tescili

554 sayılı Kanun hükmünde Kararname’nin 3.maddesinde tasarım aşağıdaki gibi tanımlanmaktadır.

“Tasarım, bir ürünün tümü veya bir parçası veya üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, doku, malzeme veya esneklik gibi insan duyuları ile algılanan çeşitli unsur veya özelliklerin oluşturduğu bütünü ifade eder.”

Firmaların değerlerine sahip çıkmaları, başka kişi veya kurumların kopyalama, hırsızlık ve taklitlerinin önüne geçebilmeleri ve bu bağlamda elde edilecek gelirin geri dönüşünün sağlanması gerekmektedir. Bu, işletmelerin güçlenmesi, yeni yatırımlara girmesi ve sürekli gelişim ile ekonominin büyümesi anlamına gelmektedir.

Tasarımların, tasarım tescili ile korunması Türkiye’de 554 sayılı KHK hükümlerine göre Türk Patent Enstitüsü tarafından yapılmakta ve belgelendirilmektedir.

Tasarım tescili alabilmek için önemli olan kriterlerden biri de yenilik kriteridir. 554 Sayılı KHK yenilik kriterini aşağıdaki gibi tanımlamaktadır;

“Bir tasarımın aynısı, başvuru veya rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorlarsa aynı kabul edilir. Tescile konu edilen tasarım başvuru tarihinden itibaren geriye dönük olarak 12 ay içinde kamuya sunulmuş olsa dahi yeni kabul edilmektedir.”

Endüstriyel tasarım tescil belgesinin hak sahibine sağladığı haklar aşağıda sıralanmaktadır; 

1) Fiili tecavüzün olup olmadığının tespit edilmesi,

2) Tecavüz fiillerinin durdurulması ve önlenmesi,

3) Tecavüzün giderilmesi ve maddi ve manevi zararın tazmini talebi,

4) Tasarımdan doğan haklara tecavüz suretiyle üretilen veya ithal edilen ürünlere, bunların üretiminde doğrudan doğruya kullanılan araçlara el konulması talebi,

5) Yukarıdaki maddede belirtilen, el konulan ürün ve araçlar üzerinde kendisine mülkiyet hakkının tanınması talebi,

6) Tasarımdan doğan haklara tecavüzün devamını önlemek üzere tedbirlerin alınması, özellikle yukarıdaki maddede belirtilen ve el konulan ürün ve araçların gerekirse şekillerinin değiştirilmesi veya imhası talebi.

Tasarımların uluslararası boyutta tesciline imkan veren Lahey Anlaşması Cenevre Metnine göre; 01/01/2005 tarihinden itibaren Türkiye de de uygulamaya geçmiştir. Bu anlaşmaya Türkiye dahil 24 ülke üyedir. Diğer uluslararası yada bölgesel başvurularda da olduğu gibi tek bir başvuru ile seçilen ülkelerde endüstriyel tasarım tescili ile koruma sağlamak mümkün olabilmektedir. Lahey Anlaşmasına göre yapılacak uluslararası işlemlerdeki yetkili kuruluş WIPO'dur.

"Uruguay Round" Çok Taraflı Ticaret Müzakereleri’nin sonucunda, 1995 yılında imzalanan Marakeş Anlaşması ile oluşturulmuş olan Dünya Ticaret Örgütü sisteminin temel anlaşmalarından biri, Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları (TRIPS) Anlaşması’dır. Fikri mülkiyet haklarının DTÖ kapsamına alınmasının nedeni, özellikle gelişmiş ülkelerin WIPO anlaşmalarını yaptırımlar bakımından yeterli görmeyip, ticari çıkarları bakımından kendileri için önem taşıyan fikri mülkiyet haklarını, müzakereler sonucu "Uruguay Round" kapsamına sokmuş olmalarıdır.


Bu Makaleyi Paylaş