Eser sözleşmeleri Ve Cezai Şart

Eser sözleşmeleri Ve Cezai Şart

Eser Sözleşmesi Nedir Ve Konuları Nelerdir?

   Türk Borçlar Kanunun 470-486 arasında yer alan sözleşmeye eser sözleşmeleri denilmiş olup bu kanunlarda sözleşmenin tanımı yapılmıştır.Bu tanıma göre ;yüklenicinin bir eser meydana getirdiği ve bunu üstlendiği buna karşılık olarak da iş sahibinin bu üstünlenmeye karşılık olarak bir bedel ödemeyi taahhüt ettiği sözleşmedir.

Sözleşmenin getirdiklerine dayanılarak sözleşme  taraflarının çerçevesinde yüklenici  tarafından kararlaştırılan edimin meydana getirilmesi ve teslimi bu sözleşmenin konusunu oluşturmaktadır. Buna karşılık olarak iş sahibi de taahhüt ettiği gibi kabul etmiş olduğu bedeli de sözleşmenin sonuçlarını oluşturmaktadır.

 

Eser sözleşmesinde Tarafların Yükümlülükleri

Eser sözleşmesi her iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmedir. Taraflar yapmış oldukları sözleşmeye kendileri  belirleme hakları olsa da asıl olarak Borçlar kanunun getirdiği yükümlülüklere uymaları gerekmektedir.

A- İş Sahibi Açısından:

İş sahibi,

1- Eserin bedelini iş sahibi sözleşmede öngörülen sürede; herhangi bir süre öngörülmemiş ise eserin teslimi anında yükleniciye ödemek ile yükümlüdür.

2- Eser için gerekli malzemenin temini ile o malzemeyi zamanında kusursuz olarak yükleniciye temin etmek

3- Taraflar arasında yapılan  sözleşmeye uygun olarak yüklenici tarafından tamamlanmış olan eseri kabul etmek

4- Yükleniciye vermiş olduğu talimatlardan kendisi sorumludur.

B- Yüklenici Açısından:

Yüklenici,

1- Yerine getirilecek olan e seri meydana getirmek

2-  Yüklenicinin yerine getireceği edimi yapmış oldukları sözleşme çerçevesinde dikkat ve özenle yerine getirmeli adeta basiretli bir tacir olarak işi yerine getirmelidir.

3- Eserin oluşturulması için gereken malzemenin ayıpsız şekilde teminin sağlamak malzeme iş sahibi tarafından sağlanmış olduğu durumda edimi gerçekleştirdikten sonra kalan kısmı aynı şekilde iade etmek,sağlanan malzeme ayıplı ise en kısa zamanda bunu iş sahibine bildirmek

4- Sözleşme ile aksi kararlaştırılmamış ise eseri ifa etmek için her türlü araç gereç teminini sağlayarak edimi en düzgün şekilde yapmak

5- Yapılan sözleşme gereği işi belirtilen zamanda teslim etmek zamanında teslim mümkün değilse bunu iş verene bildirmek ve nedenini iş sahibine bildirmek

6- Eseri ayıpsız kusursuz şekilde iş sahibine teslim ile sorumludur.

 

Eser Sözleşmelerinde Cezai Şart

 

  Geçerli bir borcun yerine getirilmemesi veya eksik yerine getirilmesi, ya da belli bir yerde, belli bir zamanda yerine getirilmemesi durumunda, borçlunun ödemesi gereken götürü bir edimdir.Cezai şartın istenebilmesi için, alacaklının ne bir zararın varlığını ve ne de ceza olarak kararlaştırılan miktarın gerçek zarar miktarı ile örtüştüğünü ispatı gerekmez. Bu özelliği icabı, cezai şartın, borçluyu ifaya zorlama amacı taşıdığını söylemek mümkündür.

   Cezai şartın bir amacı da, borçlunun dilediği zaman cezai şart ödemek suretiyle taahhüdünden dönebilmesini sağlamaktır. Başka bir anlatımla, cezai şartın tarafların daha ziyade uyuşmazlığa düşmeden sözleşmeden dönmesini kolaylaştırıcı özelliği de vardır.

 

Cezai Şartın Muaccel Olmadan Önceki Hükümleri

   Cezai şart asıl borca bağlı bir bor olduğu için ve onun fer’i niteliğinde bir şart olduğu için asıl borç ile yakından ilgilidir.Ancak şahısla kaim bir olmadığı için alacaklısı öldüğü takdirde cezai şart alacağı muaccel olmadan önce de, mirasçılara geçer. Şayet, ölen cezai şart borçlusu ise bu borcun mirasçıları tarafından ödenmesi gerekir.

 BK'nun 162. maddesi gereği , kanun ile veya işin önemi gereği olarak iptal edilmiş olmadıkça borçlunun rızasını aramaksızın alacaklı, alacağını üçüncü bir şahsa temlik edebilir.İşin yapılmasında kişisel beceri gerekmiyorsa alacaklı işi başkasına da gördürebilir. .Demek ki, eser sözleşmesinde hükme bağlanan hakkın devri mümkündür. Bu temliki, iş (veya arsa) sahibi yapabileceği gibi, yüklenici de yapabilir.

 

Cezai Şartın İstenebilir Olması (Muacceliyeti)

  Eğer borçlu kusuru ile işi yerine getirmez ise ya da işin bir kısmını yapıp bir kısmını yapmadan teslim ederse ya da istenilen zamanda yahut istenilen şekilde teslim etmediği takdirde cezai şart istenebilir.

 Asıl borcu ifa etmeyen yada eksik ifa eden alacaklı için BK 3 çeşit cezai şart belirtmiştir.Bunlar  seçimlik,ifaya eklenen ve dönme cezasıdır.

   Sözleşmeye aykırılık halinde, diğer bir ifadeyle, sözleşme hiç yerine getirilmediğinde veya eksik yerine getirildiğinde ödenmek üzere ceza kararlaştırılmışsa, bu ceza seçimlik ceza niteliğindedir. Ortada muaccel olan bir borç var ise ve borçlu borcunu ifa etmemiş ya da eksik ifa etmiş ise aksi kararlaştırılmadıkça alacaklı ya ifayı ister ya da seçimlik olan cezanın ödenmesini isteyebilmektedir.

İş Sahibi Aşağıdaki seçimlik hakları kullanabilir.

1. Eser iş sahibinin kullanamayacağı veya hakkaniyet gereği kabule zorlanamayacağı ölçüde ayıplı ya da sözleşme hükümlerine aynı ölçüde aykırı olursa sözleşmeden dönme.

2. Eseri alıkoyup ayıp oranında bedelden indirim isteme.

3. Aşırı bir masrafı gerektirmediği takdirde, bütün masrafları yükleniciye ait olmak üzere, eserin ücretsiz onarılmasını isteme.

İş sahibinin genel hükümlere göre tazminat isteme hakkı saklıdır.

 Eser, iş sahibinin taşınmazı üzerinde yapılmış olup, sökülüp kaldırılması aşırı zarar doğuracaksa iş sahibi, sözleşmeden dönme hakkını kullanamaz.

 

Mücbir Sebep Durumunda Cezai Şart

   Deprem, genel grev,  sel baskını,yıldırım düşmesi vb. mücbir sebebi meydana getiren sebeplere örnektir.Tarafların hangi nedenleri mücbir sebep kabul ettikleri sözleşmede kararlaştırılabilir.

Borçlu mücbir sebebin varlığını ve imkansızlığın bundan kaynaklandığını ispat etmek koşuluyla borcun ifasından ve dolayısıyla cezai şart ödemekten kurtulur.



Alacaklının Temerrüdü Halinde Cezai Şart

   Alacaklı genel olarak temerrüde kabulden kaçınma ile düşer..Alacaklının temerrüdü kural olarak borcu ortadan kaldırmaz ise de, temerrüt halinde borçlu tevdi veya akdin feshi suretiyle borçtan kurtulma olanağı bulur. Şayet sözleşmede gecikilen dönem için ceza ödenmesi kararlaştırılmışsa,alacaklı temerrüde düştüğü tarihten sonrası için cezai şart isteyemez.

 

İfada İmkansızlık Halinde Cezai Şart

 

  Eserin tamamlanması, iş sahibi ile ilgili beklenmedik olay dolayısıyla imkânsızlaşırsa yüklenici, yaptığı işin değerini ve bu değere girmeyen giderlerini isteyebilir.

İfa imkânsızlığının ortaya çıkmasında iş sahibi kusurluysa, yüklenicinin ayrıca tazminat isteme hakkı vardır

 

Eser Sözleşmesinde Belirlenen Bedelin Götürü Olarak Belirlenmesi  

 

   Bedel götürü olarak belirlenmişse yüklenici, eseri o bedelle meydana getirmekle yükümlüdür. Eser, öngörülenden fazla emek ve masrafı gerektirmiş olsa bile yüklenici, belirlenen bedelin artırılmasını isteyemez.

   Ancak, başlangıçta öngörülemeyen veya öngörülebilip de taraflarca göz önünde tutulmayan durumlar, taraflarca belirlenen götürü bedel ile eserin yapılmasına engel olur veya son derece güçleştirirse yüklenici, hâkimden sözleşmenin yeni koşullara uyarlanmasını isteme, bu mümkün olmadığı veya karşı taraftan beklenemediği takdirde sözleşmeden dönme hakkına sahiptir. Dürüstlük kurallarının gerektirdiği durumlarda yüklenici, ancak fesih hakkını kullanabilir.

Eser, öngörülenden az emek ve masrafı gerektirmiş olsa bile işsahibi, belirlenen bedelin tamamını ödemekle yükümlüdür.



Eser Sözleşmesinde Belirlenen Bedel Değeri Aşılırsa

 Başlangıçta yaklaşık olarak belirlenen bedelin, iş sahibinin kusuru olmaksızın aşırı ölçüde aşılacağı anlaşılırsa iş sahibi, eser henüz tamamlanmadan veya tamamlandıktan sonra sözleşmeden dönebilir.

 Eser, iş sahibinin arsası üzerine yapılıyorsa iş sahibi, bedelden uygun bir miktarın indirilmesini isteyebileceği gibi, eser henüz tamamlanmamışsa, yükleniciyi işe devamdan alıkoyarak, tamamlanan kısım için hakkaniyete uygun bir bedel ödemek suretiyle sözleşmeyi feshedebilir.

 

Eser sözleşmesinde Eserin Yok olması Durumu

 

  Eser teslimden önce beklenmedik olay sonucu yok olursa işsahibi, eseri teslim almada temerrüde düşmedikçe yüklenici, yaptığı işin ücretini ve giderlerinin ödenmesini isteyemez. Bu durumda malzemeye gelen hasar, onu sağlayana ait olur.

  Eserin iş sahibince verilen malzeme veya gösterilen arsanın ayıbı veya iş sahibinin talimatına uygun yapılması yüzünden yok olması durumunda yüklenici, doğabilecek olumsuz sonuçları zamanında bildirmişse, yaptığı işin değerini ve bu değere girmeyen giderlerinin ödenmesini isteyebilir. İşsahibinin kusuru varsa, yüklenicinin ayrıca zararının giderilmesini de isteme hakkı vardır.

  Sonuç olarak detaylı ve karışık bir konu olan cezai şartın yetkin avukatlar yardımı ile birlikte yürütülmesi gerekmektedir.Büromuzda bulunan deneyimli avukatlarımız sayesinde online danışmanlık yapabilir ayrıca bizzat büromuza gelip destek alarak davanızın en iyi şekilde sonuçlanması için avukatlarımız ile görüşebilirsiniz.


Bu Makaleyi Paylaş