Marka Hükümsüzlüğü Ne Anlama Gelir?
Fikri ve sınai hakları içinde yer bulan “marka hukuku” hakkında hukuk sistemimizde özel bir kanun bulunmamakla birlikte, Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (KHK) markaların korunmasına ilişkin kuralları,esasları ve şartları düzenleyen mevzuat olarak karşımıza çıkar.
Markanın Hükümsüzlük Halleri Nelerdir?
1- KHK’nın 8. Maddesinde sayılan nisbi red sebepleri
2- KHK’nın 7. Maddesinde sayılan mutlak red sebepleri
3- Markanın kullanılmamasından dolayı KHK’nın 14. Maddesine aykırılık oluşması
4- Marka sahibinin davranışları nedeniyle, markanın mal ve hizmetler için yaygın bir ad haline gelmiş olması
5- Hak sahibi veya yetkili kılınan kişi tarafından kullanım olması sonucunda tescil edildiği mal ve hizmetlerin niteliği,coğrafi kaynağı ve üretim yeri konusunda halkta yanlış anlama ihtimalinin oluşmuş olması,
6- Markanın teknik yönetmeliğe aykırı olarak kullanması sonucunda KHK’nın 59. Maddesine aykırılık doğması
KHK Madde 7’de Sayılan Mutlak Red Sebepleri Nelerdir?
1- KHK Madde 5 kapsamına girmeyen işaretler mutlak red sebebi olarak kabul edilir.
2- Aynı yahut aynı türdeki mal veya hizmetle ilgili olarak tescil edilmiş ya da daha önce tescil için başvurusu yapılmış bir marka ile aynı veya ayırt edilemeyecek kadar benzer markaların olması red sebebidir.
3- Ticaret alanında cins, vasıf, çeşit, kalite, amaç,miktar, değer, coğrafi kaynak belirten veya hizmetlerin yapıldığı,malların üretildiği zamanı gösteren yahut malların ve hizmetlerin diğer karakteristik niteliklerini belirten işaret ve adlandırmaları esas unsur olarak içeren markalar mutlak red sebebidir.
4- Ticaret alanında herkesin kullandığı veya belirli bir sanat,meslek veya ticaret grubuna dahil olanları ayırt etmeye yarayan işaret ve adları münhasır olarak içeren markalar red sebebidir.
5- Malın özgün yapısından ortaya çıkan şeklini ya da bir teknik sonucu elde etmek için zorunlu olan, kendine malın şeklini veya mala asli değerini veren şekli içeren markalar mutlak red sebebidir.
6- Mal veya hizmeti niteliği,üretim yeri veya kalitesi ,coğrafi kaynağı gibi konularda halkı yanıltacak markalar mutlak red sebebidir.
7- Yetkili tarafından kullanmak için izin alınmamış ve dolayısıyla Paris Sözleşmesi’nin maddesine göre reddedilecek markalar mutlak red sebebidir.
8- Paris Sözleşmesi’nin maddesi kapsamı dışında kalmış ancak kamuyu ilgilendiren, tarihi, kültürel değerler açısından halka mal olmuş ve ilgili mercilerin tescil izni vermediği diğer amblemler veya nişanlar içeren markalar mutlak red sebebidir.
9- Dini değerleri veya sembolleri içeren markalar mutlak red sebebidir.
11- Kamu düzenine ve genel ahlaka aykırı markalar mutlak red sebebidir.
KHK Madde 5 kapsamına Girmeyen İşaretler Nelerdir?
KHK Madde 5’te markanın içermesi gereken işaretler açıklanmaktadır.Bu madde bakımından markanın içereceği işaret diğer mal veya hizmetlere göre ayırt edici nitelikte olması şartıyla kişi adları da dahil olmak üzere sözcükler, harfler,şekiller, sayılar, malların biçimi veya çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen, baskı yoluyla çoğaltılabilen ve yayınlanabilen her türlü işaret olabilecektir Sayılan bu koşulları sağlamayan bir işaretin marka olarak tescil edilmesi KHK Madde 7’ye göre mümkün görülmemiştir.
KHK Madde 8’de Sayılan Haller Nelerdir?
1- Benzer markanın tescili nisbi red nedenidir.
2- Aynı markanın tescili nisbi red nedenidir.
3- Markanın ticari vekil veya temsilci tarafından tescil edilmesi nisbi red nedenidir.
4- Tescilsiz marka veya ticaret sırasında kullanılan diğer işaretlerin tescili nisbi red nedenidir.
5- Tanınmış markalar nisbi red nedenidir.
6- Şahsi haklar, telif hakları ve diğer sınai mülkiyet haklarının tescili nisbi re sebebidir.
7- Yenilenmemiş markaların tescili nisbi red sebebidir.
Markanın Kullanılmaması Sonucu KHK’nın 14. Maddesine Aykırılık Teşkil Etmesi
KHK’ya göre,markanın tescil olunduğu tarihten itibaren beş yıl içinde, haklı bir neden olmaksızın kullanılmaması ya da bu kullanıma beş yıllık bir süre için kesintisiz ara verilmesi durumunda marka iptal edilebilir Bu durum KHK ‘ya göre bir hükümsüzlük hali olarak kabul edilmiştir.
Markanın Mal ve Hizmetler İçin Yaygın Bir Ad Haline Gelmesinin Red Sebebi Oluşturması
Marka, marka sahibinin davranışları sebebiyle mal ve hizmetler için yaygın bir isim durumuna gelmişse KHK kapsamında bir hükümsüzlük nedeni oluşmuş olacaktır Bu tarz sözcükler tek başına marka olarak tescil edilemezler.
Kullanımın Halkı Yanıltıcı Olmasının Red Sebebi Oluşturması Durumu
Hak sahibi ya da bu kişinin yetkili kıldığı kişi tarafından kullanım neticesinde tescil edildiği mal ve hizmetlerin kalitesi,niteliği, üretim yeri ve coğrafi kaynağı hususunda halkta yanlış anlama olasılığı var ise bu durum KHK kapsamında bir hükümsüzlük sebebi olarak sayılmıştır.
Teknik Yönetmeliğe Aykırı Kullanımın Red Sebebi Olarak Sayılması Durumu?
KHK’ya göre; marka sahibi olan garanti markasının yahut ortak markanın belirli bir süre için teknik yönetmeliğe aykırı şekilde kullanılmasına göz yumar ve taraflardan birinin başvurusu üzerine mahkeme tarafından tanınacak süre içinde,bu aykırı kullanım düzeltilmez ise marka, tanınan süre sonunda mahkemece iptal edilir.
