Hapis cezasının ertelenmesi kurumu, bir daha suç işlemeyeceğine kanaat getirilen suçluları topluma tekrar kazandırmak amacıyla belirli koşullarla cezasının infazını cezaevi dışında iyi halli olarak geçirdiği takdirde cezasını infaz etmiş sayılmasıdır.
Hapis Cezasının Ertelenmesi
Belirli durumlar halinde ceza alan kişinin cezasını çekmiş sayıldığı duruma cezanın ertelenmesi denir.Cezanın ertelenmesi ceza infaz çeşitlerinden birdir.Hapis cezasının ertelenmesi durumu toplumda barışı sağlamaya yönelik olup kişilerin tekrar suç işlemesini önleyici tedbir olarak düşünülmüştür.Bir kere suçu işledikten sonra ceza alan kişi cezanın ertelenmesi ise suç işleme olgusunu azaltmak amaçlanmıştır.
Hapis cezasının ertelenmesinin yanında hükmün geri bırakılması kavramı da bulunmaktadır.Bu ikisi birbirleri ile karıştırılmamalıdır.Hükmün geri bırakılması kavramında verilen bir hüküm vardır ve hükmün açıklanması geri bırakılmış olmaktadır.Ceza erteleme durumunda kişi hakkında cezaevine girmek dışında birtakım sonuçlar doğuran bir mahkumiyet hükmü vardır, hükmün açıklanmasının geri bırakılması durumunda ise ortada sonuç doğuran bir mahkumiyet hükmü olmadığından bu halde kişi memur da olabilir milletvekili de olabilecektir.
Oysa ki cezanın ertelenmesi hususun da ise kişiye bir hüküm verilmiştir ve bu ertelenecektir.
Hapis cezasının ertelenmesi; mahkeme tarafından mahkumiyet kararıyla belirlenen cezanın cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesidir.
Kanunu hükümlerine göre kişi işlediği bir suçtan dolayı cezalandırılır ve cezası da cezaevinde infaz edilir. Bazı şartların bir arada gerçekleşmesi durumunda kişiye verilen cezasının cezaevinde infazından vazgeçilebilir.Bunun için hapis cezasının ertelenmesi kurumu mevcuttur.
Hapis cezasının ertelenmesi, suç işlediği hükmü verilen fakat bir daha suç işlemeyeceğine kanaat getirilen kişinin,kişiliği,hareketleri dikkate alınarak cezanın belirlenen deneme süresi için cezaevinde infaz edilmemesi yani deneme süresi boyunca durum konusunda “iyi halli” geçtikten sonra cezanın infaz edilmiş sayılmasına yol açan bir ceza erteleme kurumu olarak karşımıza çıkmaktadır.
Hangi Hapis Cezaları Ertelenebilir?
Hapis cezalarının ertelenebilmesi için verilen mahkumiyetin 2 yıldan daha az süreli olması gerekir. 18 yaş altı ve 65 yaş üstü kişiler için 3 yıldan az süreli hapis cezaları ertelenebilir.
Hapis Cezasının Ertelenebilmesinin Şartları Nelerdir?
Daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezasına mahkum edilmemiş olmak.
Suçu işledikten sonra yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla mahkemede tekrar suç işlemeyeceği kanaati oluşturmak.
Bu iki şart ve 2 yıldan daha az süreli hapis cezası almamış olma şartı gerçekleşirse kişinin hapis cezası ertelenebilir.
Zararın Giderilmesi Şartı
Cezanın ertelenmesi; kamunun veya mağdurun uğradığı zararın giderilmesi, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi koşuluna bağlanabilir. Bu durumda bu şart tamamlanıncaya kadar cezanın infaz kurumunda çektirilmesine devam verilir. Koşulun yerine getirilmesi halinde hakim kararıyla hükümlünün derhal infaz kurumunda salıverilir.
Cezası Ertelenen Hükümlünün Denetim Süresi
Hapis cezasının ertelenmesi üzerine bir yıldan az üç yıldan fazla olmamak şartıyla hükümlüye bir denetim süresi belirlenir. Belirlenen denetim süresinin alt sınırı, mahkum olunan ceza süresinden az olamaz.
Mahkeme, denetim süresi içerisinde hükümlüye rehberlik edecek bir uzman kişiyi görevlendirebilir veya yükümlülükler yükleyebilir.
Denetim Süresi İçerisinde Suç İşleme veya Süreyi İyi Halli Geçirme
Hükümlünün denetim süresi içerisinde kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere, hakimin uyarısına rağmen uymamakta ısrar ederse ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine karar verilir.
Denetim süresi yükümlülüklere uygun ve iyi halli geçirildiği takdirde ceza infaz edilmiş sayılır.
Ertelenen Hapis Cezaları Adli Sicil Kaydına İşlenir Mi?
Hapis cezasının ertelenmesi cezayı ortadan kaldıran bir kurum değildir. Sadece ortada bir ceza olmasına rağmen cezanın infazı ertelenmektedir. Bu nedenle hapis cezası ertelense bile adli sicil kaydına işlenmektedir.
Hapis Cezasının Paraya Çevrilmesi
Türk Hukuku’na göre yalnızca kısa süreli hapis cezaları paraya çevrilebilmektedir. Kısa süreli hapis cezaları da 1 yıl ve daha az süreli hapis cezalarıdır. 1 yıldan daha fazla süreli hapis cezaları paraya çevrilemez.
Hapis Cezasının Ertelenmesi Kararı Verilebilmesi İçin;
İşlemiş olduğu suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına hükmedilen kişilerin hapis cezaları ertelenebilir. Belirlenen sürenin üst sınırı, fiili işlediği sırada on sekiz yaşını doldurmamış kişi veya altmış beş yaşını bitirmiş olan kişiler bakımından üç yıl olarak belirlenmiştir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB)
Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasında, hükümlü hakkındaki nihai hüküm belirli bir süre için ertelenir ve bu süre içinde hükümlü yeni bir suç işlemezse suçu işlememiş gibi sayılır. Kişinin adli sicil kaydında ne hükmün açıklanmasının geriye bırakılması ne de işlediği suç gözükmektedir.
Hapis cezasının ertelenmesindeki durumdan en büyük farkı, adli sicil kaydında gözüküp gözükmemedir. Hapis cezası ertelense bile işlenen suç gözükmekte, hükmün açıklanması geriye bırakıldığında işlenen suç gözükmemektedir.
HAGB Şartları
Yargılama sonucunda hükmolunan cezanın, 2 yıl veya daha az süreli hapis veya para cezası olması gerekir.
Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan ötürü mahkum olmamış olması gerekir.
Hükmün açıklanmasının geriye bırakılması sonucu, sanık 5 yıl süreyle denetime tabi tutulur. Bu süre içinde bir yıldan fazla olmamak şartıyla mahkemece bir denetimli serbestlik süresi belirlenir.
Sanık bu süreler içinde denetimli serbestlik yükümlülüklerine uyarsa ve kasten yeni bir suç işlemezse geriye bırakılan hüküm ortadan kaldırılır. Dolayısıyla sanık hiç suç işlememiş sayılır.
Erteleme kararı verilebilmesi için kişinin;
a) Suçu işledikten sonra yargılama süreci içerisinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla tekrar suç işlemeyeceğine kanaat getiren mahkeme karar verir.
b) Daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezasına mahkûm edilmemiş olması gerekmektedir.
c) Hükmedilen ceza miktarının erteleme kurumu için uygun olması gerekir.
Sanığın Tekrar Suç İşlemeyeceğine Dair Kanıt Oluşması;hapis cezasının ertelenmesi suçun bireyselleştirilmesi için var olan bir kurumdur.Bununla birlikte yargılama esnasında kişinin davranışları suçu işlemiş olduğuna pişman olması,ileride suç işleyip işlemeyeceğine dair yorumlar yargıç tarafından değerlendirilerek bir karara varılır.Hakim burada karar verirken objektif bir karar verecektir.Tüm oluları değerlendirip burada ona bakarak bir karar verecektir.
Ceza Miktarı açısından Erteleme;Yargılama sonucunda sanığın mahkum olduğu cezanın miktarı 2 yıl veya 2 yıldan daha az ise hapis cezası ertelenebilir.Örnek olarak;mahkeme tarafından verilen ceza 2 yıl 2 ay ise diğer koşullar gerçekleşse bile ceza miktarının kanunda verilen miktara uymaması nedeniyle sanık hiçbir şekilde ceza erteleme kurumuna dayanamayacaktır. Ceza yönünden öngörülen koşul, mutlak bir ön şart niteliği taşımaktadır.
Kasten İşlenen Bir suç Nedeniyle Hüküm Giymek;Yargılanan kişiye verilen hapis cezasının ertelenmesi için kişinin kasıtlı bir suçtan dolayı 3 aydan fazla hapis cezasına mahkum edilmemiş olması gerekmektedir. Ceza erteleme kurumundan yararlanacak olan kişi daha önce taksirle bir suç işlemişse (Örneğin, trafik kazası) önceden işlediği suç nedeniyle aldığı cezanın miktarı ne olursa olsun hapis cezasının ertelenmesi kurumundan yararlanabilir.
Ceza erteleme yapılamayacak suçlar, daha önce kasten işlenmiş suçlardır.Ancak 3 aydan az kasıtlı bir şekilde suç işleyen kişiye de cezanın ertelenmesi mümkündür.Sanık, daha önce işlediği suçtan dolayı adli para cezasına hükmedilmiş ise yine ceza erteleme kurumundan yararlanabiliceklerdir
İnfazın Ertelenmesi
İnfazın ertelenmesi, ertelenmiş sayılması sonucunu doğurmaz. Sadece sanığın aynı şartlarla cezayı infaz etmesi söz konusudur fakat bazı sebeplerle infaz zamanı ertelenir.
İnfazın ertelenmesi başvurusu sanık tarafında dilekçe ile çağrı kağıdını gönderen yer Cumhuriyet Başsavcılığı’na yapılır.
İnfazın ertelenmesi bazı hastalıklardan muzdarip olan insanlara belirli şartlarda tanınan bir olanaktır.
Hapis Cezasının Ertelenmesinde Zarar Giderilmesi Şartı
Hakim yukarıda saydığımız tüm koşullar gerçekleşse bile cezanın ertelenmesini mağdurun veya kamunun uğramış olduğu zararın geri verme veya tazmin suretiyle giderilmesi şartına bağlı tutabilecektir.Zararın giderilmesi koşulu hakimin vereceği ceza erteleme kararı için zorunlu bir koşul değildir.
Hapis Cezasının Ertelenmesinde Kanun Yolları
Hapis cezası ertelenmesi kararına karşı istinaf mahkemelerine başvurulabilir.İstinaf mahkemesi kararına göre de bu karar aleyhine Yargıtay’a temyiz hakkı tanınmıştır.Mahkeme ceza erteleme kararı verdiği sırada yargılanan kişi duruşmada hazır bulunuyor ise kararın verilmesinden itibaren 7 gün içinde , duruşmada hazır değilse kararın posta yoluyla kendisine ulaşmasından itibaren 7 gün içinde karar temyiz edilebilecektir.
Cezanın ertelenmesi durumu yetkin ceza avukatları ile takip edilmesi gereken bir husustur.Sizleri bu konu da online destek almak yahut danışmanlık almak adına ofisimize beklemekteyiz.
