Kamulaştırılan malın geri alınması davası

Kamulaştırılan malın geri alınması davası

Kamulaştırılan malın geri alma hakkı nedir ?

Kamulaştırma kanununa göre  kamulaştırılan taşınmazın kamulaştırılma amacına veya kamu yararına yönelik herhangi bir ihtiyaca özgülenme gereği kalmaması durumunda taşınmaz malın önceki maliki kamulaştırılan taşınmazı belirli şartlarda geri alabilir.

 

Geri alma hakkı nasıl kullanılır?

 

İdare kamulaştırmanın her aşamasında kamulaştırma kararını veren ve onaylayan yetkili  makamın kararı ile kamulaştırmadan tek taraflı vazgeçebilir.İdare eğer ki kamulaştırmadan dava sırasında vazgeçiyorsa dava giderleri idareye yükletilir.

Kamulaştırma kanununun 23.maddesinde bu husus düzenlenmiştir. Buna göre kamulaştırma bedelinin kesinleşmesi tarihinden itibaren 5 yıl içinde kamulaştırmayı yapan idari organ tarafından kamulaştırma ve devir amacına uygun herhangi bir işlem yapılmaz veya kamu yararına yönelik bir ihtiyaca tahsis edilmeyip taşınmaz mal olduğu gibi bırakılırsa mal sahibi veya mirasçıları kamulaştırma bedelini aldıkları günden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte geri ödeyerek taşınmaz malını geri alabilir.

Doğmasından itibaren 1 yıl içinde kullanılmayan geri alma hakkı düşer.Bu süre hak düşürücü bir süredir ve hakim tarafından re’sen göz önünde bulundurulur.

Yukarıda belirtilen süreler geçtikten sonra kamulaştırılan taşınmaz malda hakları olduğu iddiasıyla eski maliki veya mirasçıları tarafından idareden herhangi bir nedenle hak,bedel veya tazminat talebinde bulunulamaz,dava açılamaz.

Birden çok taşınmaz mal birlikte kamulaştırıldığı taktirde bu taşınmaz mallar bir bütün oluşturur ve yukarıdaki hüküm uygulanır.

 

Süreler ne zaman işlemeye başlar?

 

Geri alma hakkının ve idarenin hareketsiz kaldığı 5 yılın hesabında başlangıç süresi kamulaştırmanın kesinleşmesiyle başlar.Kesinleşme satın alma yoluyla kamulaştırmalarda anlaşma tutanağının düzenlenmesi ,yargı kararıyla kamulaştırmalarda da mahkemenin tescil kararı ile vuku bulur.

Kamulaştırılmasına rağmen tapu halen malik adına ise dahi ortada yasaya uygun bir kamulaştırma varsa da bu tapu o kişiye hak ihdas etmeyecektir.

Bilmukabele tapusu iptal edilerek elinden alınan mal sahibinin de usulüne uygun olarak kamulaştırma işlemi yoksa tapusu olmasa bile mülk sahibinin tazminat hakkı doğacaktır.

Yargıtay kararı

 

(T.C.Yargıtay 5,hukuk dairesi, E.2010/9459 ,K.2010/11774 ,T. 21.06.2010)

(...)

Dava kamulaştırma kanununun 23 .maddesi uyarınca kamulaştırılan taşınmazın geri alınmasına ilişkindir.

Mahkeme tarafından hak düşürücü süre geçtiğinden bahisle davanın reddi yönünde karar verilmiş,hüküm davacı tarafça temyiz edilmiştir.

Kamulaştırma kanunu 23.maddesi uyarınca kamulaştırılan taşınmazın geri alınabilmesi için kamulaştırma bedelinin kesinleşmesinden itibaren kamulaştırılan taşınmaz üstünde kamulaştırma amacına  ve devir amacına uygun  5 yıl boyunca hiçbir fiili ve hukuki işlem tesis edilmeden olduğu gibi bırakılmış olması gerekir.Geri alma hakkının doğmasından başlayarak 1 sene içinde kullanılmayan hak düşer.

Aynı amacın gerçekleşmesi için birden çok taşınmaz birlikte kamulaştırıldığı taktirde bu taşınmaz malların davada bir bütün olduğu kabul edilerek dava hakkının doğumu gerekse işlem veya tesisat durumu bedeli en son kesinleşen taşınmaza göre belirlenir.

Dosya içeriğinden dava konusu taşınmazın kamulaştırılmasına ilişkin  göre başka taşınmazların da kamulaştırıldığı anlaşıldığından bu taşınmazlara ilişkin projeye kamulaştırma bedellerinin hangi tarihlerde kesinleştiği belirlenerek ,5 senelik müddetten sonra doğacak dava hakkının ,değeri en son kesinleşen taşınmaza mala  göre tespiti gerektiği gözetilmeden eksik incelemeyle hak düşürücü süreden davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.

(...)


Bu Makaleyi Paylaş