Ülkemizdeki yapıların depreme karşı dayanıksızlığı ve gerçekleşebilecek bir afette can ve mal kaybının yüksek olması korkusu kentsel dönüşüm kanununun yayınlanarak kentsel dönüşüm projesi adı altında risk doğuran yapıların yenilenerek afete karşı dayanıklı yapıların yapılmasını öngörülmüştür.
Bu kanunla doğan kentsel dönüşüm projesi ilk etapta riskli yapıların tespiti ve bunların yıkımı ve yenisinin inşanı öngören bir projedir. Bu proje kapsamın riskli yapıların tespitini teknik anlamda çevrecilik ve şehircilik bakanlığından riskli yapıların tespitini yapmak için ruhsat almış firmalar yapacak olup bu firmaların raporları doğrultusunda riskli yapılar kentsel dönüşüm projesine dahil edilecektir. Ancak böyle bir durumda ilk olarak riskli yapının tanımını yapmak gerekmektedir.
Kentsel dönüşüm kanunu 2. maddesi ç. bendi riskli alanı zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan, Bakanlık veya İdare tarafından Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının görüşü de alınarak belirlenen ve Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca kararlaştırılan alan olarak tanımlamıştır. Aynı maddenin d bendi ise riskli yapıyı tanımlamış olup, riskli alan içinde veya dışında olup ekonomik ömrünü tamamlamış olan ya da yıkılma veya ağır hasar görme riski taşıdığı ilmî ve teknik verilere dayanılarak tespit edilen yapıyı ifade etmektedir.
Riskli yapının kentsel dönüşüm projesine dahil edilerek yenilenmesi için ilk etapta çevrecilik ve şehircilik bakanlığınca yayınlanmış yönetmeliğin usul ve esaslarınca kontrol ve tespiti yapılır. Bakanlık bu tespiti lisanslı firmalar aracılığıyla gerçekleştirmektedir. Lisanslı firmaların yaptığı bu tespit idareye veya ilgili belediyelere bildirilir.
Önemle belirtmek gerekir ki bu tespit talebinde, herhangi bir ön şart bulunmamaktadır yani hissedar yahut kat malikleri kurulundan sadece bir üye bu tespitin yapılmasını talep edebilir.
İlgili yapının risk tespiti ile yapının riskli çıkması durumunda ilgili firma ilgili bakanlığa durumu bildirir ve bakanlık tapu müdürlüğüne yazdığı bir yazı ile ilgili taşınmazın sayfasına riskli bina şerhi işlenir. Bu şerhden sonra taşınmaz sakinlerine tebligat yapılarak, ilgili taşınmazdan 60 gün içerisinde taşınılmasını, riskli yapının boşaltılmasını istemektedir.
Yapınızın, binanızın ilgili lisans sahibi firmanın verdiği rapora rağmen riskli olmadığını düşünüyorsanız, o zaman size yapılacak olan binayı boşaltma bildirisinin tebliğinden itibaren bu rapora itiraz etme hakkınız doğacaktır. İtiraz için süreniz tebligattan itibaren 15 gündür ve itiraz mercii çevrecilik ve şehircilik müdürlüğüdür. Bu itiraz üzerine ilgili yönetmelik içinde akademisyenlerinde bulunduğu 7 kişilik bir heyet oluşturur ve itirazı inceleyen bu heyet itirazı ya kabul eder ya da reddeder. İtirazınızın kabul edilmesi halinde ana taşınmazınızın tapu sayfasına düşürülmüş riskli yapı şerhi kaldırılır ve ana taşınmazı boşaltmanıza gerek kalmaz. Ancak itirazın reddedilmesi durumunda ilgili kişiler için yolun sonu gelmiş demek değildir. Dava yolu açıktır. Ancak dava yoluna başvurulması başlı başına yıkımı durdurmak için yeterli değildir. Yıkım ancak sulh hukuk mahkemesinin alacağı bir güçlendirme kararı veya aynı mahkemenin alacağı yıkımı engelleme tedbiri ile durdurulabilir.
Proaktif Hukuk Danışmanlık Bürosu olarak ilgili taraflara bünyemizdeki kentsel dönüşüm hukukunda uzman avukatlar sayesinde ilgili itiraz ve dava yollarına ilişkin yardımlarımızı temin ederiz. Yine belirtmek isteriz ki kentsel dönüşüm ana yapının risk tespitine karar verilmesinden itibaren sürecin sonuna kadar profesyonel hukuk desteği isteyen bir proje süreci olup ilgililerin doğru bilgi ve davranış için yine kentsel dönüşüm alanında tecrübeli avukatlara zaman zaman danışmalarını önermekteyiz.
