Fatura, ticari iş ve faaliyetlerde en çok kullanılan vesikalardan biridir. Hukukumuzda fatura ile ilgili düzenlemeler Türk Ticaret Kanunu, Vergi Usul Kanunu ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda yer almaktadır. Faturanın tanımı Vergi Usul Kanunu’nun 229. maddesinde dile getirilmiştir. Buna göre fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.
Vergi Usul Kanunu’nun 232. maddesinde fatura kullanma mecburiyeti düzenlenmiştir. Buna göre, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutma mecburiyetinde olan çiftçiler:
Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlara da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.
Alacağın faturaya dayandığı durumlarda tahsil için fatura delil olarak gösterilerek fatura borçlusu hakkında icra takibi yapılabilir. Faturada gösterilen borcun ödenmediği ve borca itiraz edilmediği takdirde haciz yoluyla alacak tahsil edilebilir. Fatura borçlusunun borca itiraz etmesi durumunda çek ve senede dayalı alacaklardan farklı olarak takip durmaktadır. Duran takibin tekrar devam edebilmesi için alacaklı itirazın iptali davası açarak ve alacağını gerekli delillerle mahkemede ispat ederek takibin sürdürülmesine yönelik belgeyi (ilam) temin etmelidir. Bu durumun bir neticesi olarak borçluya haber verilmesi gerekmeden haciz yapma olanağı sağlayan ihtiyati haciz yoluyla takip faturaya dayanan alacaklarda mümkün değildir.
Fatura, çek ve senet alacaklarına kıyasla alacağın teminatını sağlamak açısından delillerin eksiksiz şekilde ibrazı önem taşımaktadır. Bu açıdan tahsilat sürecinin tarafların hak kaybına uğramamaları ve eksiksiz bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için uzman bir avukat vasıtasıyla hukuki destek alınması tavsiye edilmektedir. Hukuk bürosu olarak çek, senet ve fatura tahsilatı sürecinde müvekkillere hukuki danışmanlık hizmeti sunmakta ve icra departmanımız vasıtasıyla müvekkillerin alacaklarının en kısa sürede tahsili gerçekleştirmekteyiz.
Faturanın düzenlenmesi ve içeriğine ilişkin hususlar Türk Ticaret Kanunu madde 21 ve Vergi Usul Kanunu’nun 230. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre faturada aşağıdaki bilgilerin bulundurulması şarttır:
➢ Düzenlenme tarihi seri ve sıra numarası,
➢ Düzenleyenin adı, varsa ticaret unvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası,
➢ Müşterinin adı, ticaret unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarası,
➢ Malın veya işin nev’i, miktarı, fiyatı ve tutarı,
➢ Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası.
Belirtilen hususlardan herhangi birinin eksik olması durumunda kanun uygulaması açısından düzenlenmiş olan belge fatura olarak kabul edilmemektedir.
Faturaya itiraz hususu Türk Ticaret Kanunu madde 21’de düzenlenmiştir. Ticari işletmesi ile alakalı bir mal satmış, üretmiş, bir iş görmüş veya bir menfaat sağlamış olan tacirden, diğer taraf kendisine fatura verilmesini ve bedeli ödenmiş ise bunun da faturada gösterilmesini isteyebilir.
Bir fatura alan kişi aldığı tarihten itibaren 8 gün içinde faturanın içeriği hakkında bir itirazda bulunmamışsa bu içeriği kabul etmiş sayılmaktadır. Ayrıca telefon, telgraf, herhangi bir iletişim ve bilişim aracıyla ya da sözlü olarak kurulan sözleşmelerle yapılan açıklamaların içeriğini doğrulayan bir yazıyı alan kişi, bunu aldığı tarihten itibaren 8 gün içinde herhangi bir itirazda bulunmamışsa, ilgili teyit mektubunun yapılan sözleşmeye veya açıklamalara uygun olduğunu kabul etmiş sayılır.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 187. maddesine göre, ispatın konusunu tarafların üzerinde anlaşamadıkları ve uyuşmazlığın sonlandırılmasında etkili olabilecek çekişmeli vakıalar oluşturmaktadır ve bu vakıalar için delil gösterilmektedir. Faturayı alan kişinin aldığı tarihten itibaren 8 gün içinde içeriği hakkında herhangi bir itirazda bulunmaması durumunda fatura içeriğini kabul etmiş sayılacağına ilişkin karine, faturaya yazılı delil niteliği sağlamaktadır.
