Senetle ispat ve istisnaları

Senetle ispat ve istisnaları

Belge nedir?

Belge,senet kavramını da içine alan geniş bir kavramdır.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunun’nda  belge ‘’ uyuşmazlığa konu olan olayların ispatlanmasına uygun yazılı ve basılı metin,senet,çizim,plan,kroki,fotoğraf,film,görüntü ve ses kaydı gibi veriler ile elektronik ortamdaki veriler ve bunlara benzer bilgi taşıyıcıları belge olarak kabul edilir’’ şeklinde tanımlanmıştır.

Senetle ispat zorunluluğu ve Senetle ispatın parasal sınırı

Bir hakkın doğumu,düşürülmesi,devri,değiştirilmesi,yenilenmesi,ertelenmesi,ikrarı ve itfası amacıyla yapılan hukuki işlemlerin ,yapıldıkları zamanki miktar veya değerleri 2500 TL’yi geçtiği takdirde senetle ispat olunması gerekir.Bu hukuki işlemlerin miktar veya değeri ödeme ya da borçtan kurtarma gibi bir sebeple 2500 TL’den aşağı düşse bile senetsiz ispat olunamaz.

Senede karşı tanıkla ispat yasağı  

Senede bağlı her çeşit iddiaya karşı öne sürülen ve senedin hüküm ve kuvvetini ortadan kaldıracak ya da azaltacak hukuki işlemler 2500 TL’den az bile olsa tanıkla ispat edilemez.

Senetle ispat kuralının istisnaları

Senetle ispat zorunluluğunun bulunduğu bir hususta delil başlangıcı bulunursa tanık dinletilebilir.

Delil başlangıcı şudur ki; iddia konusu olan hukuki işlemin ispatına tamamen yeterli olmamakla birlikte ,bahsi geçen hukuki işlemi varlığını muhtemel gösteren ve kendisine karşı öne sürülen kimse veya temsilcisi tarafından verilmiş ya da gönderilmiş belgedir.

Aşağıda sayılan hallerde de tanık dinlenebilecektir ;

- Altsoy,üstsoy,kardeşler,eşler,kayın baba,kaynana ile gelin ve damat arasındaki işlemler

-İşin özelliğine ve tarafların durumlarına göre senede bağlanmaması genel kaide olarak yerleşmiş bulunan hukuki işlemler.

-Yangın,deprem,deniz kazası gibi senet alınmasında imkansızlık ya da olağanüstü güçlük bulunan hallerde yapılan işlemler.

-Hukuki işlemlerde irade sakatlıkları ile aşırı yararlanma iddiaları

-Hukuki işlemler ve senetlere karşı üçüncü kişilerin muvazaa iddiaları

-Bir senedin sahibi elinde beklenmedik bir olay veya zorlayıcı bir sebeple veya usulüne göre teslim edilen bir memur elinde veya noterlikte herhangi bir şekilde kaybolduğu kanısını kuvvetlendirecek delil veya emarelerin bulunması hali

Ayrıca senetle ispat edilmesi gereken hususlarda da karşı taraf açıkça muvafakat ederse tanık dinlenebilir.

Adi senetlerin ispat gücü

Resmi bir makam veya memurun iştiraki olmaksızın,taraflarca düzenlenen senetlere adi senet denir.Senedin özel bir şahıs tarafından düzenlendiği bütün durumlarda adi senetten bahsedilir.Adi senetler genelde taraflarca düzenlenir ancak taraflar senedi bir başkasına yazdırarak altını imza etmekle de yetinebilirler.

Mahkeme huzurunda ikrar olunan veya mahkemece inkar edenden sadır olduğu kabul edilen adi senetler aksi ispat edilmedikçe kesin delil sayılır.Usulüne göre güvenli e-imza ile oluşturulan elektronik veriler senet hükmündedir.

Resmi senetlerin ispat gücü

Resmi senet,resmi bir makam veya memurun katılması ile düzenlenen senetlerdir.Resmi senetler şu 3 unsuru içinde barındırmalıdır : Resmi bir makam veya memur tarafından düzenlenme,bu düzenlemenin düzenleyen makam veya memurun yetkisi dahilinde olma ve usulüne uygun olarak düzenlenme.

Hukukumuzda resmi senetler aksi öngörülmedikçe noterler tarafından düzenlenir.Fakat kanunla başka bir makama,kişiye de resmi senet düzenleme yetkisi verilebilir.

İlamlar ile düzenleme şeklindeki noter senetleri sahteliği ispat edilmediği sürece kesin delil sayılır.

İlgililerin beyanlarına dayanarak noterlerin onayladıkları senetlerle diğer yetkili memurların görevleri içinde usulüne uygun olarak düzenledikleri belgeler aksi ispatlanıncaya kadar kesin delil olarak kabul edilir.

Senetteki yazının ya da imzanın inkar edilmesi mümkün müdür?

Taraflardan biri kendisi tarafından düzenlendiği iddia edilen bir belgedeki yazı veya imzayı inkar etmek isterse sahtelik iddiasında bulunmalıdır ; aksi halde belge aleyhine delil olarak kullanılabilir.

Bir belgenin sahteliği iddiasında bulunan kimse bunu devam eden mahkeme süresince ön sorun olarak ileri sürebileceği gibi bu konuda ayrı bir dava da açabilir.

Kişi resmi bir senetteki yazıyı veya imzayı inkar ediyorsa,kişinin bu iddiası ,ilgili evrakı düzenleyen kişiyi de taraf göstererek açacağı ayrı bir davada karara bağlanabilir.


Bu Makaleyi Paylaş