Dövizli Çek Ne Demektir?
Dövizli çekler, yabancı para üzerinden düzenlenmiş olan çeklerdir. Bu çekler şekil, olarak ciro ve ödeme gibi durumlarda genel hukuk kurallarının yanında, nitelikleri gereğince kambiyo mevzuatının döviz idaresine ilişkin hükümlerine de tabi olacaklardır.
Yabancı Para Üzerinden Alınan Çeklerin İştirası ve Tahsili Nasıl Olur?
A)İştira
Yabancı bir banka yada çek kuruluşlarına ait döviz üzerinden düzenlenmiş çeklerin ibrazı sırasında müşteriye nakit olarak veya hesabına ödeyerek yapılması durumuna “çek iştirası” denilmektedir.
T.C. Merkez Bankası'nın genelgesi uyarınca, döviz üzerinden düzenlenen;
ibraz edilmiş olan Türk bankası üzerine düzenlenen çekler dışındaki banka çeklerinin,
şahıs çeklerinin,
üçüncü kişiler tarafından ibraz edilen seyahat çekleri ve eurocheque'lerin(euro çekleri)
geri dönülebilir şeklinde yani kabili rücu iştira edilmesi bir kredi işlemi olarak değerlendirilir..
Burada gerçek sahipleri tarafından ibraz edilecek seyahat çekleri ve eurocheque'ler kredilendirme kapsamı dışında kalırlar. Kredilendirilmesi gerekli türden bir çeki iştiraya alacak müşterinin banka nezdinde iştira kredisi bulunması gerekir.
Çek iştira kredisi için alışı yapılacak olan işlemler, imzalanacak taahhütname yahut sözleşme hükümleri kapsamında sonuçlandırılacaktır.Çek iştira kredisi, kullanımı için banka ile müşteri arasında faiz veya komisyon oranı tespit edilmelidir.
Döviz üzerinden düzenlenmiş olan çeklerin kabili rücu(geri dönebilir) şeklinde iştira edilmesi bankacılık olarak baktığımızda bir kredi işlemi olduğundan, bankaların Türkiye’de yerleşik kişilere döviz kredisi kullandırmalarının mümkün bulunmaması sebebiyle iştira edilecek çek bedellerinin Türk lirası olarak ödenmesi ve Türk lirası kredi hesaplarında izlenmesi gerekecektir..
B)Tahsil
Çekin tahsile alınması demek çek bedelinin keşideli olduğu bankadan tahsil edilmesinden sonra müşteriye ödenmesi anlamına gelir.
Döviz Çekleri Nelerdir?
Seyahat Çekleri (travellers’ cheque),
Seyahat çekleri iş adamları ve turistlerin yanlarında para taşımalarında zorluk çekmeleri ve tehlikeyi önlemek amacıyla yabancı banka ve kuruluşlar tarafından muhtelif kupürlerde tedavüle çıkarılan çekler olarak karşımıza çıkar.Seyahat çekleri, bu çeki satın alırken üzerini imzalayan şahsın emrine düzenlenmiş nitelikte ki çeklerdir. Çeki başka bir şahıs kullanamaz.
Banka Çekleri,
Bir bankanın diğer bir banka üzerine, üçüncü bir şahıs veya başka bir banka emrine düzenlediği çeklerdir.
Euro Çekler (eurocheque),
Euro çek sisteminde, bir bankada hesabı bulunan kişi kendi hesabından ödeme yapabilmek için çek ve ilgili bankaca üretilen kartı almakta ve Europay tarafından belirlenen koşulların tamamına uygun bir şekilde düzenleyeceği çeki kart ile birlikte ibraz ederek ödeme talebinde bulunmakta olduğu çek çeşididir.
Şahıs Çekleri,
Bir firma veya şahsın yurtdışındaki bir bankada ki hesabı için düzenlediği çeklerdir.
US Treasury cheques (ABD hazine çekleri),
ABD hükümetince sosyal güvenlik harcamalarını, gelir vergisi ödemelerini ve diğer hizmetler için gerekli ödemeleri karşılamak üzere çıkarılan çeklerdir.
International Money Order (IMO),
Bankalar tarafından belli bir kişi emrine düzenlenir ve keşide çeki niteliğini taşırlar. İlk hamil tarafından ibraz edilmesi gerekir. Üçüncü şahıs adına ciro edilemeyen çeklerdir.
Emekli Maaş Çekleri (döviz üzerinden düzenlenmiş)
Yurtdışında bulunan kuruluşlar tarafından, bu kuruluşlardan emekli olan Türk vatandaşlarına emekli aylıklarına karşılık düzenlenen çek olarak karşımıza çıkarlar.
Yabancı Ülke Faturası
Ticari Fatura (Commercial Invoice)
Satılan malın ismi,birim satış fiyatı,cinsi,miktarı, teslim şekli ve toplam bedeli gibi bilgilerin beyan edildiği, satıcı tarafından alıcıya gönderilen hesap belgesine ticari fatura denilir.
Satılan mal veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlanmış olduğu meblağı göstermek üzere malı satan veya o işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilmiş ticari vesika olarak düşünülür.
Fatura, sözleşmenin yapılması ile değil, yerine getirilmesi safhası ile ilgili ticari bir belgedir.
İhracatçının hazırlamış olduğu ticari fatura ithalatçı ülkenin mevzuatına uygun şekilde olmalıdır.
İhraç malları hazırlandıktan sonra ve sevkiyat yapılmadan önce düzenlenen ilk belge niteliğindedir..
Genellikle bir İngilizce ve bir Türkçe olmak üzere iki nüsha halinde düzenlenen ticari faturaların nüsha adedi taraflar arasındaki anlaşmaya göre değişir.
Ticari faturalar için Maliye Bakanlığı'nın kaşesi veya noter tasdiki olması gerekir.
Fatura tasdiki alıcı ülke mevzuatına göre değişebilmektedir.
Proaktif hukuk ve danışmanlık bürosu olarak uluslararası hukuk alanında yürüttüğümüz çalışmalar açısından döviz çeklerinin tahsili olarak sizlere en iyi şekilde hizmet vermeyi hedeflemekteyiz.
