Uluslararası tahkim kuralları ve prosedürü

Uluslararası tahkim kuralları ve prosedürü

ICC TAHKİM KURALLARI UYARINCA ICC TAHKİM PROSEDÜRÜ

ICC Tahkim Kuralları (“Kurallar”), Uluslararası Ticaret Hukuku açısından ICC tahkim yargılamasının yürütülmesini başlangıç anından yargılamanın sonuçlanmasına kadar düzenlemektedir. Bu bağlamda bir uyuşmazlığın çözümünde ICC Tahkimi’nin tercih edilmesini takiben, Kurallar tahtında düzenlenmiş ICC Tahkim prosedürüne uyulması gerekmektedir. Bu makalede, ICC Tahkim prosedürü ile ilgili genel bilgiler verilecektir.

Tahkim Talebi

Uluslararası Ticaret Hukuku açısından, Kurallar m. 4 uyarınca, tahkim süreci, davacı tarafın ICC Sekretaryasına sunacağı tahkim talebi ile başlar. Bu talebin sekretarya tarafından alındığı gün, tahkim yargılamasının başladığı gün olarak kabul edilir. Sekretarya, tahkim talebinin alındığını ve alınış tarihini davacı ve davalıya bildirir. İlgili madde uyarınca tahkim talebinin belirli bilgileri içermesi gerekir. Bu bağlamda, m. 4(3) uyarınca tahkim talebinde,

·         Tarafların tam adı, sıfatı, adresleri ve diğer iletişim bilgileri;

·         Tahkimde davacıyı temsil eden kişilerin tam adı, adresi ve diğer iletişim bilgileri;

·         Tahkimdeki iddiaların ortaya çıkmasına sebep olan uyuşmazlığın mahiyet ve özelliklerinin tanımı ve bu taleplerin dayandığı hususlar;

·         Miktarı belirli olan taleplerin tutarları ile birlikte talep sonuçları ve mümkün olduğunca diğer taleplerin tahmini parasal değeri;

·         Bütün ilgili sözleşmeler ve özellikle tahkim sözleşmesi;

·         İddiaların birden fazla tahkim sözleşmesine dayanması durumunda, her bir iddianın hangi tahkim sözleşmesine göre yapıldığının belirtilmesi;

·         12. ve 13. madde hükümleri uyarınca hakemlerin sayısı ve seçilmesi ile ilgili her türlü gerekli bilgi ve görüş veya teklifler ve ilgili maddeler uyarınca gerekli kılınan hakemin atanması ve

·         Tahkim yeri, uygulanacak hukuk ve tahkimin dili ile ilgili her türlü gerekli bilgi ve görüş veya teklifler yer alır.

Masrafların Yatırılması

Uluslararası Ticaret Hukuku, Kurallar m. 4(4) uyarınca davacı, tahkim talebi ile birlikte talebin sunulduğu tarihte yürürlükte olan dava açma masraflarını yatırmalıdır. İlgili masraflar ve ICC’nin masraf sistemi Kurallar m. 36, 37 ve Ek III’de düzenlenir. Kurallar m. 37 uyarınca tahkim masraflarına hakem ücreti, harcamaları, ICC’nin idari masrafları, gerektiği durumlarda başvurulacak bilirkişi, tanık, keşif, hukuki mütalaa vs. için yapılacak masrafları ile tarafların tahkim için yapmış olduğu hukuki veya diğer makul masraflar dâhildir.

Dilekçeler Teatisi

Kurallar m. 3(1) uyarınca gerekli olan yeterli sayıda nüshanın sağlanması ve Uluslararası Ticaret Hukuku yönünden sekretarya tarafından talep edilecek masraf avansı ödenmesi ile birlikte tahkim talebi, m. 4(5) uyarınca sekretarya tarafından talebe cevap için davalı tarafa iletilir.

Cevap dilekçesi ile ilgili hususlar Kurallar m. 5 tahtında düzenlenmiştir. İlgili madde uyarınca davalı taraf, talebin alınmasını takip eden 30 gün içinde cevap dilekçesini sunar. Sekretarya tarafından cevap dilekçesinin sunulması için ek süre verilebilir. Ancak ek süre için yapılacak başvuru hakemlerin sayısı, seçimine ilişkin her türlü görüş veya teklifi içermelidir. Bu husus sağlanmadığı takdirde, Divan yargılamaya Kurallar uyarınca devam edecektir. Kurallar m. 5(5) uyarınca davalı taraf, karşı talepleri bulunması durumunda bu taleplerini de cevap dilekçesi ile birlikte sunmalıdır.

Kurallar m. 5(6) uyarınca ise, karşı davanın açılması durumunda davacının bu karşı dava için 30 günlük cevap verme süresi bulunmaktadır. Ancak sekretarya dava dosyasını hakem kuruluna göndermeden önce, karşı davaya cevabın sunulması için davacıya verilecek süreyi uzatabilir.

Hakem Kurulu’nun Oluşturulması ve Yetkisi

Kurallar m. 12 uyarınca uyuşmazlıklar hakkında karar tek veya üç hakem tarafından verilir. Uluslararası Ticaret Hukuku ‘na göre Taraflar uyuşmazlığın tek hakemle çözülmesini kararlaştırmışlarsa, taraflar tek hakemi anlaşma yolu ile seçebilirler. Ancak davacının tahkim talebinin diğer tarafa ulaşmasını takip eden 30 gün içinde taraflar bir anlaşmaya varamazsa, tek hakem Divan tarafından atanır.

Taraflar uyuşmazlığın üç hakemle çözülmesini kararlaştırmışlarsa, sundukları tahkim talebi ve cevap dilekçesinde seçmek istedikleri hakemleri de bildirirler. Hakem seçimini taraflar yapmazsa seçim yapmayan taraf için hakem Uluslararası Ticaret Hukuku mevzuatına göre Divan tarafından atanır.

Uyuşmazlığın üç hakeme sevk edildiği durumlarda, taraflar başka bir yöntem üzerinde anlaşmadıkları veya anlaştıkları yöntemde sonuca ulaşamadıkları durumda hakem heyetine başkanlık yapacak üçüncü hakemi Divan tayin eder. Taraflarca atanacak hakemlerin de Kurallar’ın 13. maddesi uyarınca Divan tarafından onaylanması gerekir.

Kurallar m. 6(3) uyarınca hakem atamaları tamamlandıktan sonra, davalı taraf cevabını sunmaz ya da tahkim sözleşmesinin varlığı, geçerliliği veya kapsamı hakkında savunma veya savunmalar ileri sürerse yetki ile ilgili itiraz ya da iddiaların tamamına bu tahkimde karar verilip verilemeyeceğine doğrudan hakem kurulu karar verir. Ancak ICC Genel Sekreteri bu hususu madde 6(4) uyarınca karar vermesi için Divan’a da sevk edebilir.

Kurallar m. 6(4) uyarınca davalı tarafın savunmaları kabul edilip uyuşmazlığın tahkimde çözümlenemeyeceğine karar verilmedikçe yargılama devam eder ve taraflardan herhangi biri tahkime veya tahkimin herhangi bir aşamasına katılmaması veya katılmayı reddetmesi tahkim davasının ilerlemesini engellemez.

Görev Belgesi

Kurallar m. 23 (1) uyarınca hakem kurulu, kendisine sekretarya tarafından havale edilen dosyayı almasını takiben kendisine teslim edilen belgelere dayanarak veya tarafların huzurunda ve en son beyanlarını da göz önünde tutarak, görevini belirten bir belge hazırlar. Bu belgeye görev belgesi (Terms of Reference) denir. Görev belgesi, tahkim anlaşması ile birlikte tahkim yargılamasının en önemli belgelerindendir. Görev belgesi, yargılamanın içeriğini ve sınırlarını belirtir.

Görev belgesinde,

·         Tarafların veya tahkim yargılamasında tarafları temsil edenlerin adı, sıfatı, adresleri ve diğer iletişim bilgileri;

·         Tahkim süresince tebligatta bulunulacak ve yazışma yapılacak adresler;

·         Miktarı belirli olan taleplerin tutarları ile mümkün olduğunca diğer taleplerin tahmini parasal değeri ve tarafların talep sonuçlarının özeti;

·         Hakem kurulu uygun olmadığını düşünmedikçe, karara bağlanacak hususların listesi;

·         Hakemlerin ad, adres ve diğer iletişim bilgileri;

·         Tahkim yeri ve

·         Uygulanacak usul kuralları ve var ise, hakem kurulu dostane aracı olarak hareket edebileceğine veya hakkaniyet ve nesafet kurallarına göre karar verebileceğine dair verilen yetki yer alır.

Bu belgenin imzalanması ile birlikte taraflar hakem kurulunun yetkisini ve yargılamanın kapsamını kabul etmiş olur. Kurallar m. 23(3) uyarınca taraflardan herhangi biri görev belgesinin düzenlenmesine katılmaz veya görev belgesini imzalamayı reddederse, bu belge Divan tarafından onaylanır. Kurallar m. 23(4) uyarınca görev belgesi imzalandıktan veya Divan tarafından onaylandıktan sonra, yeni talebin mahiyetini, tahkimin bulunduğu aşamayı ve diğer ilgili hususları göz önüne alacak olan hakem kurulu tarafından bunun için izin verilmediği sürece, tarafların hiçbiri görev belgesinin sınırlarının dışında kalan yeni taleplerde bulunamaz.

Yargılamanın Yürütülmesi ve Karar

Görev belgesinde belirlenen hususlar dairesinde, Kurallar m. 24(1) uyarınca hakem kurulu usuli kurallara ilişkin taraflara danışmak üzere toplantı düzenler. Madde 24(2), yargılamanın verimli yürütülmesi için usule ilişkin bir program oluşturulacağını ifade eder. Bu programda yapılacak her türlü değişiklik Divan’a ve taraflara bildirilir.

Tahkim yargılaması, hazırlanan görev belgesi ve usuli kurallar çerçevesinde yürütülür ve bu kapsamda verilen karar m. 33 uyarınca taslak halinde onay için Divan’a sunulur. İlgili madde uyarınca Divan, kararın şekline ilişkin değişiklikler yapabilir ve hakem kurulu, Divan’ın şekil yönünden onaylamadığı bir karar veremez.

Kurallar m. 34(6) uyarınca verilen her karar, taraflar için bağlayıcıdır. Taraflar, uyuşmazlığı Kurallar uyarınca tahkime sunmakla, verilecek kararı derhal icra etmeyi kabul ederler ve geçerli olduğu ölçüde, kanuni yollara başvurma hakkından feragat etmiş sayılırlar. Ancak tahkim sonucu verilen kararın icra edilebilmesinin ilgili ülke mahkemesinde tenfiz edilmesine bağlı olduğu belirtilmelidir.

Sonuç

Yukarıda yapılan açıklamalarda görüldüğü üzere tahkim süreci, ICC Tahkim Kuralları tahtında çeşitli hükümler aracılığıyla düzenlenmektedir. Tahkim süreci, tahkim talebinin ICC sekretaryasına sunulması ile başlar ve kararın verilmesi ile son bulur. Tahkim süreci sonunda verilen karar tarafları bağlamakla birlikte, kararın icra edilebilmesi için ülke mahkemelerinde tenfiz edilmesi gerekmektedir.

BAŞLANGIÇ

1.      Uyuşmazlıklar hakem kurulu tarafından MTO tahkim kurallarına göre çözümlenir.

2.      MTO Tahkim divanı hakem kurulu kararları incelemesi onaylanması dahil tahkimi yönetir.

3.      Dilekçeler, ek ve yazışmalar, taraf sayısı, hakem sayısı ve sekreterya sayısı olacak şekilde hazırlanır.

4.      Tebligatlar bildirilen en son adrese yapılır. Elden teslim, taahhütlü posta, kurye, e posta veya gönderildiğine dair kayıt bırakan diğer iletişim araçları ile yapılır.

TAHKİM TALEBİ

1.      Tahkim talebini içtüzükte belirtilen her hangi bir ofisten sekreteryaya sunar. Sekreterya talebin alındığını ve alınış tarihini taraflara tebliğ eder. Bu tarih başlangıç sayılır.

2.      Dilekçede yer alması gerekli hususlar HMK gibi sayılmış. Dilekçe ile birlikte EK 3 de yer alan masraf yatırılır. Bizim olaya göre baktım biraz  yaklaşık yüzde 5  civarına denk geliyor.

3.      Dilekçenin karşıya tebliğinden sonra 30 gün içinde cevap dilekçesi sunar, ek süre isteme hakkı vardır.

4.      Cevap dilekçesi davacıya ulaştıktan sonra cevaba cevap için yine 30 gün süre var, ek süre isteme hakkı vardır.

HAKEMLER

1.      Hakemler tarafsız olmalıdır yoksa red etme hakkı mevcut.

2.      Bizim sözleşmede 3 hakem belirlenmiş o yüzden taraflardan her biri talep ve cevap dilekçelerinde birer hakem önerir ve divana onayına sunar.

3.      Başka bir halde anlaşılmamışsa 3. Hakemi divan atar.

4.      Divan hakemlerin milliyetine, yerleşik olduğu yere, taraflarla bağlantılarına bakar.

TAHKİM YARGILAMASI

1.    Hakem  kurulu nezdindeki tahkim yargılaması MTO tahkim kurallarının hükümlerine tabidir. Kurallarda hüküm yoksa,  tahkim yargılamasına uygulanacak ulusal hukukun usul hukuku kurallarına atıf yapılmış olmasının önemi olmaksızın, yargılamaya, taraflarca tayin edilmiş bulunan, tayin edilmemişse hakem kurulu tarafından belirlenen hükümler uygulanır.

2.    Uygulanacak hukuku taraflar belirler, belirlememişlerse hakem kurulu uygun gördüğü hukuku uygular.
3.    Hakem kurulu taraflar arası yapılmış esas sözleşme hükümlerini ve varsa ticari örf ve adetleri göz önünde bulundurur.

4.    Hakem kurulu dosyayı alır almaz görev belgesi oluşturur. Bu belgede dava ile ilgili her husus yer alır. Buradaki tevzi formu gibi bir şey.

5.    Hakem kurulu belgeleri inceler akabinde tanık ve taraflarca tayin edilmiş uzmanları dinler.

6.    Hakem kurulu taraflara danıştıktan sonra bilirkişi tayin edebilir.

7.    Taraflardan biri duruşma istememişse, hakem kurulu sadece taraflarca sunulan evrak üzerinden karar verebilir.

8.    Taraflar duruşmalara şahsen veya usulünce yetki verilmiş temsilciler aracılığı ile katılabilir. Bunun yanında taraflar danışmanlardan yardım alabilirler.

9.    Taraflar teminat karşılığı tedbir talep edilebilir.

10.  Karar oy çokluğu ile verilir. Karar gerekçeli olur. Karar sulh yoluyla da verilebilir.

11. Karar taslak halinde iken Divan incelemesine sunulur. Divan hakem kurulunun karar verme özgürlüğünü kısıtlamaksızın esasa ilişkin hususlara dikkat çekebilir. Hakem kurulu Divanın şekil yönünden onaylamadığı bir karar veremez.

12.  Karar taraflar için bağlayıcıdır. Taraflar, uyuşmazlığı bu kurallar uyarınca tahkime sunmakla, verilecek kararı derhal icra etmeyi kabul ederler ve bu tür bir feragat geçerli olarak yapılabildiği ölçüde kanuni yollara başvurma haklarından feragat etmiş sayılırlar.

MASRAFLAR

1.    Genel sekreter  Talep’i aldıktan sonra, davacıdan görev belgesi düzenlenene kadar ki tahkim masraflarını karşılayacak kadar masraf avansı talep eder. Bu avans masraflar için kısmi ödeme sayılır.

Uluslararası Ticaret Hukuku alanında yoğun olarak çalışan Uluslararası Ticaret Avukatı olarak görev alan avukatlarımız bu konuda tacirlere tavsiye, yönlendirme ve mevzuat(kanun, yönetmelik, tebliğ) hakkında anlık bilgilendirmeler sağlayarak ve hukuki danışmanlık görevinde hukuki tavsiyelerde bulunarak kendilerini ileride çıkabilecek sorunlar ve hak kayıplarını önleme açısından hukuki bakımdan oldukça avantajlı duruma getirmektedirler. Tacirler açısından, gelecekte karşılaşabilecekleri sorunlar, tecrübeli Uluslararası Ticaret Avukatları tarafından Uluslararası Ticaret hukuku alanındaki tecrübelerinden yola çıkılarak erken öngörülmekte ve sorun daha başlamadan engellenmekte, tacirler için haklarını optimum düzeyde korumaları ve elde etmeleri sağlanmaktadır.

 


Bu Makaleyi Paylaş