Vakıf nedir?
Toplumsal hayatta dayanışmanın ,yardımlaşmanın sağlanması acı ve sevinçlerin paylaşılması amacıyla kişiler çeşitli kurumlar kurarak bu amacı gerçekleştirmişlerdir.
Bu bağlamda vakıflar,bir kişinin, belirli bir hizmetin yerine getirilmesi veya başkalarının faydalanması için malını,parasını veya mülkünü bağışlayarak oluşturmuş olduğu ve Türk Medeni Kanununun öngördüğü usullere göre kurulan tüzel kişiliği haiz kuruluşlardır.
Vakfedilen mal yalnızca o amacın görülmesine tahsis edilir ve vakfedilen mal kişinin özel mülkiyetinden çıkarak diğer bir özel mülkiyete geçer. Sportif alanda ,sağlık alanında,sosyal-kültürel sanatsal alanlarda ,eğitim alanında ,dini alanda kurulmuş pek çok vakıf vardır
Türk Medeni Kanunu 101.maddesine göre vakıflar gerçek veya tüzel kişilerin yeterli mal ve hakları belirli ve sürekli bir amaca özgülemeleriyle oluşan tüzel kişiliği haiz mal topluluklarıdır.
Vakıflar ticari işletme işletebilirler mi?
Hukuk düzenimizde vakıfların ticari bir işletme işletmesinin önünde hukuken bir engel yoktur.Türk Ticaret Kanununun 16. maddesi uyarınca ticaret şirketleriyle, amacına varmak için ticari işletme işleten vakıflar ,dernekler ve kendi kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümlerine göre yönetilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere Devlet,il özel idaresi,belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerince kurulan kurum ve kuruluşlar da tacir sayılır.
Bu bağlamda vakıfların devamlı nitelikteki faaliyetleri için gerekli olan mal varlığının korunması ve değerlendirilmesi açısından ve hukuk sistemimizce de kabul edilmesi vakıfları ticari faaliyetlere yöneltmektedir.
Vakıfların amacı kar elde etmek olmayıp genelde kamu yararıdır.Ancak vakfın amacının kamu yararı olması şart değildir.Vakıfların amaçlarını gerçekleştirmek için ticari işletme işletmeleri mümkündür.Bu husus Vakıflar Kanunu 26/1 de hüküm altına alınmıştır.
Şirketler dahil vakfın işlettiği ticari işletmelerden elde edilen gelirler vakfın amacından başka bir amaca tahsis edilemez.
Ticari işletme doğrudan doğruya vakıf tarafından kurulup işletilebileceği gibi,devralma yoluyla da vakıf tarafından işletilebilir.Vakıfların ticari işletme işletmeleri için veya şirket açmaları için Vakıflar Genel Müdürlüğünden izin almalarına gerek yoktur.
Vakfa ait ticari işletmelerinin ticari faaliyetlerinin devamlı olması ve ticari-sınai-zirai niteliklerini haiz olması gerekir.Devamlılık unsurundan kasıt ticari işletmenin bir hesap dönemi içinde o ticari işi birden çok yapmasıdır.İşletmede üretilen hizmetlerinde bedeli mukabilinde satılması gerekir.O ticari iş devamlı olarak yapılıyor olsa dahi ticari bir organizasyon dahilinde yapılmıyorsa iktisadi bir işletme olduğu söylenemez.
Ticari işletme işleten vakıfların tacir sayılmalarının hukuki sonuçları nelerdir?
Her şeyden önce ticari işletme işleten vakıflar tacir sayıldıkları için her türlü borçları için iflasa tabidirler.Vakıfların da ticaret siciline kayıt olması,ticaret unvanı seçme ve kullanma mükellefiyeti,Ticari defter tutma mükellefiyeti vardır.
Tacirin,vakfın ticaretine dair bütün işlerinde basiretli bir iş adamı gibi davranması gerekir.
Vakıflar, tacirler arasındaki hapis hakkının kullanılmasında tanınan kolaylıktan da faydalanabilirler.Ticari işletme işleten ve dolayısıyla tacir olan vakfın borçlarının ticari olması asıldır.
Vakıfların şube ve temsilcilik açmaları mümkün müdür?
Vakıflar yönetmeliği 17.md uyarınca yeni vakıflar ,vakıf senedinde hüküm bulunmak kaydıyla amaçlarını gerçekleştirmek üzere şube ve temsilcilik açabilirler Bu vakıflar yetkili organlarınca alınacak kararın ardından şube ve temsilcilik açabileceklerdir
Vakıflar uluslararası faaliyetlerde bulunabilirler mi?
Vakıflar kanunu 25.maddesi uyarınca vakıflar ,vakıf senetlerinde yer almak kaydıyla amaç ve faaliyetleri doğrultusunda uluslararası faaliyet ve iş birliğinde bulunabilirler,yurt dışında şube ve temsilcilik açabilirler üst kuruluşlar kurabilirler ve yurtdışında kurulmuş kuruluşlara üye olabilirler.
Yurtdışında kurulmuş yabancı vakıflar da yarar görülmesi halinde dışişleri bakanlığının görüşü alınarak içişleri bakanlığının kararıyla Türkiye’de faaliyetlerde bulunabilirler.
Vakıflar yurt dışından yardım alabilirler mi?
Vakıflar yurt içi ve yurt dışındaki kişi,kurum ve kuruluşlardan ayni ve nakdi bağış ve yardım alabilirler.Yurt içi ve yurt dışındaki benzer amaçlı vakıf ve derneklere ayni ve nakdi bağış ve yardımda bulunabilirler.Bu banka aracılığıyla gerçekleştirilir.ve sonuç genel müdürlüğe bildirilir.
