İbraname nedir?
Borçlar hukuku açısından ibra borcu sona erdiren sebeplerden biridir.Bir borcu ifa yükümlülüğünü borçlu açısından ortadan kaldırıp,alacaklı açısından ise alacak hakkını sona erdiren bir hukuki uygulamadır.
Alacaklının borçlu ile anlaşarak ondaki alacak hakkından kısmen veya tamamen vazgeçmesi ve bu şekilde borçlunun borcundan kurtulması için yapılan ve borcu kaldıran sözleşmeye ibra sözleşmesi denir.
6098 sayılı TBK’dan önce ibra hakkında yasal düzenleme yoktu ;iş ilişkilerinde ibranamelerin geçerliliği,hüküm ve sonuçları yargıtay içtihatlarıyla düzenleniyordu.
6098 sayılı TBK’nın 132 ve 420. maddeleri ibra konusunu düzenlemiş ve yasal zemine kavuşturmuştur.
Türk borçlar kanununda düzenlenen ibra hususu genel norm-özel norm kapsamında iş hukuku alanında da uygulama alanı bulacaktır.
Borcu doğuran işlem kanunen veya taraflarca belli bir şekle tabi tutulmuş olsa bile borç,tarafların şekle bağlı olmaksızın yapacakları ibra sözleşmesiyle tamamen veya kısmen ortadan kaldırılabilir.
İş hukuku kapsamında ibraname ve hukuki sonuçları nelerdir?
İş hukuku kapsamında ibraname ,işçi-işveren ilişkisinde işçinin işverenden tüm alacağını aldığını ve onu geçmişe dönük olarak ibra ettiğini gösteren bir belgedir.
İbra sözleşmeleri aksine hüküm yoksa esas alacakla birlikte faiz ,rehin , cezai şart gibi feri haklarını da sona erdirir Ancak alacaklı bu haklarını saklı tutuşsa bu haklar ibraya rağmen varlıklarını devam ettirir
Sözleşmelerin geçersizliğine ilişkin genel hükümler irade fesadı halleri olan hata hile ikrah halleri de dahil olmak üzere ibranamelere de uygulanır
TBK’ya göre ibranamelerde şu hususların bulunması gerekir :
-İşçinin işverenden alacağına ilişkin ibra sözleşmesinin yazılı olması gerekir.
-İbraname sözleşme sona erdikten itibaren en erken 1 ay içinde imzalanmış olmalıdır.
-İbra konusu alacağın türü ve miktarı açıkça ibranamede belirtilmelidir.
-Ödeme eksiksiz yapılmış olmalıdır.
-Ödeme banka yoluyla yapılmış olmalıdır.
Bu unsurları taşımayan ibra sözleşmeleri ve ibranameler kesin olarak hükümsüzdür.
İbraname için neden 1 ay beklenir?
Bilindiği üzere şartları mevcutsa işe iade davası açmak için 1 aylık bir hak düşürücü süre vardır.İşte bu müddeti dikkate alan yasa koyucu bu 1 ay içinde işverenin işçi üzerinde herhangi bir baskı uygulamasını engellemiştir.İşçi 1 ayın geçmesiyle işe iade davası açıp açmama konusunda karar verecek ve koşullara göre ibranameyi imzalayabilecektir.
Sonuç olarak
TBK.420 maddesi ibraname uygulamasını canlandırmıştır.Ancak yeni TBK’nın yürürlüğe girdiği 01.07.2012 tarihinden önceki ibranameler için yargıtay uygulamalarını dikkate alınması uygun olacaktır.
İbranamenin doğası gereği iş sözleşmesinin bitmesinden sonra imzalanması gerekir.Ancak bazı işverenler ileride problem yaşamamak için ibranameyi işçilerine işe girerken imzalatmakta ve işçiler de gerek işe girmek için gerek bilgisizlikten bu sözleşmeyi akdetmektedirler.Bu tür ibranamelerin içeriği ve tarih bölümleri boş bırakılmakta ve sadece işçinin imzası alınmaktadır.
İbraname kurumu işverenlerce uygulamada suistimal edilebilen bir kurumdur.Eğer bu hususta bir ihtilafınız mevcutsa durumu alanında uzman avukatlarla görüşmeniz sizin açınızdan yararlı olacaktır.
Proaktif hukuk ailesi olarak iş hukuku alanında uzman avukatlarımızla sizlere kaliteli hizmet standartlarına uygun vekalet ve danışmanlık hizmeti vermekteyiz.
Web sitemiz üzerinden avukatlarımıza soru sorarak veya yine web sitemizde yazan iletişim numaralarınızdan bizimle iletişime geçerek hukuki yardım alabilirsiniz.
