TAKSİRLE ÖLDÜRME SUÇU VE CEZASI | 2025

Taksirle öldürme suçu trafik kazaları ve iş kazalarında en sık gündeme gelir. Peki cezası nedir, dava süreci nasıl işler? TCK’ya göre taksirle adam öldürmenin cezası, unsurları, yargılama süreci ve cezanın ertelenmesi hakkında detaylı bilgi. Proaktif Hukuk ve Danışmanlık ile uzman ceza avukatlarından hukuki destek alın.

Taksirle Öldürme Suçu Nedir?

Taksirle öldürme suçu, bir kişinin dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı hareketi sonucu, istemeden başka bir kişinin ölümüne sebebiyet vermesidir. Türk Ceza Kanunu’nun 85. maddesinde düzenlenmektedir.

Bu suç bilinçli bir şekilde öldürme değil, dikkatsizlik, tedbirsizlik, mesleki yetersizlik gibi ihmallerle meydana gelen ölümleri kapsamaktadır. Trafik kazaları, iş kazaları veya ihmali davranışlar sonucu ölümle neticelenen olaylar bu kapsamdadır.

Taksirle Öldürme Suçunun Şartları Nelerdir?

Taksirle öldürme suçunun oluşabilmesi için Türk Ceza Kanunu’nda belirlenen bazı unsurların bir arada bulunması gerekir. Bu unsurlar gerçekleşmeden kişinin cezalandırılması mümkün değildir. Suçun oluşum şartları şu şekilde açıklanabilir:

1. Hukuka Aykırı Fiil

Taksirle öldürme suçunda failin gerçekleştirdiği hareketin hukuka aykırı olması gerekir. Bu fiil genellikle dikkatsizlik, özensizlik, tedbirsizlik veya meslek kurallarına aykırı davranış şeklinde ortaya çıkar. Örneğin; trafik kurallarına aykırı hız yapmak, kırmızı ışıkta geçmek ya da ehliyetsiz araç kullanmak hukuka aykırı fiile örnektir. Failin dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranması, bu suçun ilk şartıdır.

2. Netice (Mağdurun Ölümü)

Taksirle öldürme suçunun en önemli unsurlarından biri ölüm sonucunun gerçekleşmiş olmasıdır. Yalnızca yaralanma meydana gelmişse bu durum “taksirle yaralama” suçu kapsamına girer. Dolayısıyla failin fiili sonucunda mağdurun hayatını kaybetmesi, suçun oluşması için zorunludur.

3. Nedensellik Bağı

Fiil ile ölüm arasında doğrudan bir nedensellik bağının bulunması gerekir. Başka bir deyişle, mağdurun ölümü failin eyleminden kaynaklanmalıdır. Eğer ölüm farklı bir sebepten (örneğin mağdurun önceden mevcut bir hastalığından) meydana gelmişse, failin eylemi ölümle bağlantılı değilse taksirle öldürme suçu oluşmaz. Nedensellik bağı, bu suçun ispatında en kritik unsurlardan biridir.

4. Kusur

Failin dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranışı sebebiyle sonucu öngörmesi gerekirken öngörmemesi kusur olarak değerlendirilir. Burada önemli olan failin bilinçli şekilde hareket etmemesi, yani öldürme kastının bulunmamasıdır. Fail, dikkatli ve özenli davransaydı ölüm sonucunun meydana gelmeyeceğini bilmelidir. Örneğin; alkollü şekilde araç kullanmak, öngörülmesi gereken bir sonucu göz ardı etmek anlamına gelir ve kusur şartını oluşturur.

Tablo: Taksirle Öldürme Suçunun Şartları

Taksirle Öldürme Suçunun Unsurları

1. Fail: Herhangi bir gerçek kişi olabilir.
2. Mağdur: Hayatını kaybeden kişidir.
3. Fiil: Dikkatsiz ve özensiz bir davranış.
4. Sonuç: Ölümün meydana gelmesi.
5. İlliyet bağı: Fiil ile ölüm arasında bağ olmalıdır.
6. Taksir: Failin sonuca istemeden sebebiyet vermesi.

Taksirle Öldürme Suçunun Cezası (TCK m. 85)

Türk Ceza Kanunu m.85’e göre taksirle öldürme suçu temel haliyle şu şekilde cezalandırılır:

• Temel Hali: 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası
• Bilinçli Taksir Hali: 3 yıldan 9 yıla kadar hapis cezası

Nitelikli Hal (Birden Fazla Kişinin Ölümü)

Birden fazla kişinin ölmesi veya bir kişinin ölümü ile birlikte başkalarının yaralanması halinde:

TCK m.85/2’ye göre:

• 2 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası verilir.

Bu tür durumlarda failin dikkat ve özeni ciddi ölçüde ihlal etmesi gerekmektedir.

Taksirle Öldürme Suçuna Örnekler

• Aşırı hız yapan bir sürücünün yayaya çarpması sonucu ölüm.
• İnşaat alanında yeterli önlem alınmaması sonucu bir işçinin hayatını kaybetmesi.
• Tehlikeli madde taşıyan aracın kazaya neden olması.

Suçun Özel Görünüş Biçimleri

Taksirle öldürme suçunda, ceza hukukunun genel hükümleri kapsamında teşebbüs, iştirak ve içtima kurumları farklı şekillerde değerlendirilmektedir. Bu konular, uygulamada sıkça karşımıza çıkmakta ve suçun niteliğinin anlaşılması açısından önem taşımaktadır.

1. Teşebbüs

Taksirle öldürme suçunda teşebbüs mümkün değildir. Çünkü teşebbüsün var olabilmesi için failin kastla hareket etmesi, yani sonucu istemesi gerekir. Oysa taksirli suçlarda failin kastı yoktur; yalnızca dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranış söz konusudur. Fail, sonucu istemediği gibi öngörmesi gerekirken öngörmemiştir. Bu nedenle ölüm gerçekleşmemişse, teşebbüs hükümleri uygulanmaz; yalnızca “taksirle yaralama” gibi gerçekleşen netice üzerinden değerlendirme yapılır.

2. İştirak

Taksirle işlenen suçlarda da suça iştirak mümkündür. Birden fazla kişinin taksirli eylemleri birleşerek mağdurun ölümüne neden olabilir. Örneğin, iki sürücünün trafik kurallarına aykırı davranması sonucunda meydana gelen bir kazada mağdurun hayatını kaybetmesi halinde, her iki sürücü de taksirle öldürme suçundan sorumlu tutulabilir. Burada önemli olan, her bir failin kendi kusurlu hareketiyle ölüme katkıda bulunmuş olmasıdır.

3. İçtima

Taksirle öldürme suçunda içtima hükümleri de gündeme gelebilir. Eğer aynı fiil birden fazla kişiyi öldürmüşse, bu durumda fail her ölümden ayrı ayrı sorumlu tutulmaz; TCK 85/2 kapsamında tek bir fiille birden fazla kişinin ölümüne sebebiyet verme hükümleri uygulanır ve ceza artırılır. Ayrıca eylem sonucunda ölümle birlikte yaralanmalar da meydana gelmişse, ölüm neticesi ağır bastığı için sadece “taksirle öldürme” suçundan cezalandırma yapılır.

Tablo: Suçun Özel Görünüş Biçimleri

Taksirle Öldürme Suçunda Hukuki İmkanlar

Taksirle öldürme suçunda failin cezalandırılması öncesinde bazı hukuki imkanlar devreye girebilir. Bu imkanlar, suçun niteliği, cezanın miktarı ve failin durumu göz önünde bulundurularak uygulanır.

1. Uzlaşma

Taksirle yaralama gibi bazı suçlarda uzlaşma yöntemiyle taraflar aralarında anlaşabilir. Ancak taksirle öldürme suçunda uzlaşma mümkün değildir, çünkü suç ağır neticeli ve kamu düzenini ciddi şekilde ihlal eden bir suçtur. Ölüm meydana geldiği için, ceza adli makamlar tarafından zorunlu olarak soruşturulur ve kamu davası açılır.

2. Adli Para Cezası

Hakim, suçun işleniş biçimi ve failin durumu göz önünde bulundurarak adli para cezası uygulayabilir. Bu durum, failin ekonomik durumu ve suçun ağırlığına göre takdir edilir. Adli para cezası, genellikle suçun hafif olduğu veya neticenin taksirle gerçekleştiği durumlarda devreye girebilir.

3. Erteleme

Ceza kanununa göre, erteleme uygulanabilmesi için belirli şartların oluşması gerekir. Erteleme, failin sabıkasız olması, suçu işlediği sırada özel bir durumu bulunması veya pişmanlık göstermesi gibi kriterler doğrultusunda hakim tarafından karara bağlanabilir. Erteleme, cezanın infazını belirli bir süreye erteleyerek failin davranışlarını gözlemlemeye olanak tanır.

4. HAGB (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması)

HAGB, 2 yıl altı cezalar için değerlendirilebilen bir uygulamadır. Taksirle öldürme suçunda verilen ceza 2 yılın altındaysa, hakim fail hakkında HAGB kararı verebilir. Bu durumda ceza açıklanmaz, fail belirlenen denetim süresi boyunca iyi halli davranırsa ceza düşer. HAGB, suçun tekrarlanmasını önlemek ve failin topluma kazandırılmasını sağlamak amacıyla uygulanır.

Tablo: Uzlaşma, Adli Para Cezası, Erteleme ve HAGB

Soruşturma ve Kovuşturma Süreci

Soruşturma Evresi

Savcılık, ölüm olayının taksirle mi gerçekleştiğini araştırır. Deliller toplanır, şüpheli ifadesi alınır.

Kovuşturma Evresi

Dava açıldığında, ceza mahkemesinde duruşmalar yapılır. Tanıklar dinlenir, bilirkişi raporları sunulur. Karar verilmektedir.

Gözaltı ve Tutukluluk

Taksirle öldürme suçunda tutuklama kararı verilebilir. Özellikle bilinçli taksir hallerinde tutuklama daha olasıdır.

İfade, Savunma ve Yargılama Süreci

• Şüpheli/sanık savcılıkta veya mahkemede ifade verir.
• Avukat yardımı alınması hakların korunması açısından önemlidir.
• Delil toplanması, tanık dinlenmesi, bilirkişi raporları yargılamayı şekillendirir.

Taksirle Öldürme Suçunda Şikayet Süresi, Zamanaşımı, Etkin Pişmanlık ve Görevli Mahkeme

Taksirle öldürme suçunun hukuki sürecinde bazı özel kurallar uygulanmaktadır. Bu kurallar, suçun takibi, soruşturulması ve yargılanması açısından önem taşır.

1. Şikâyet Süresi

Taksirle öldürme suçu takip şikâyete bağlı değildir. Yani suçtan dolayı mağdur veya yakınlarının şikâyetçi olmasını beklemek gerekmez. Ölüm meydana geldiği için suç, kamu davası açılmasını gerektiren kamu suçları kapsamındadır. Bu nedenle savcılık, fail hakkında resen soruşturma başlatabilir.

2. Zamanaşımı

Suçun işlenmesinden itibaren, belirli bir süre geçmesi durumunda dava açılamaz veya ceza uygulanamaz. Taksirle öldürme suçunda:

• Temel hal (ölüm neticesi ağırlaştırıcı unsurlar olmadan) için 15 yıl,
• Ağırlaştırılmış hal (ör. birden fazla kişinin ölümü, kusurun yoğun olması) için 20 yıl
  zamanaşımı süresi öngörülmüştür. Bu süreler, suçun işlendiği tarihten itibaren işlemeye başlar.

3. Etkin Pişmanlık

Etkin pişmanlık hükümleri taksirle öldürme suçunda uygulanmaz. Bunun nedeni, ölüm sonucunun ağır ve geri döndürülemez olmasıdır. Failin pişmanlık göstermesi, cezanın niteliğini veya miktarını etkileyebilir ancak suçun tamamen ortadan kalkmasını sağlamaz.

4. Görevli Mahkeme

Taksirle öldürme suçunda yargılama, olayın niteliğine ve neticeye göre farklı mahkemelerde yapılabilir:

• Asliye Ceza Mahkemesi: Temel halde işlenen taksirle öldürme suçlarında, ceza miktarının 2 yıl üzeri olduğu durumlarda yetkilidir.
• Ağır Ceza Mahkemesi: Ağırlaştırıcı nedenlerin bulunduğu veya birden fazla kişinin ölümüne sebep olunan durumlarda yargılama ağır ceza mahkemesinde yapılır.

Tablo: Şikâyet Süresi, Zamanaşımı, Etkin Pişmanlık, Görevli Mahkeme  

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

• Taksirle öldürme suçu nedir?

Taksirle öldürme, failin dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranışı sonucu, öngörülebilir bir neticeyi öngörmeyerek bir kişinin ölümüne sebep olmasıdır. Burada kast bulunmaz; yani failin öldürme iradesi yoktur.

• Taksirle öldürme suçu kanunda nerede düzenlenir?

Taksirle öldürme suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 85. maddesinde düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre:

Bir kişinin taksirle ölümüne neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Birden fazla kişinin ölümü veya yaralanması durumunda ise ceza artırılmaktadır.

• Taksirle öldürme suçunun nitelikli hali nasıl gerçekleşir?

Taksirle öldürme suçunun nitelikli hali, birden fazla kişinin ölümü veya bir kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanması durumunda ortaya çıkar (TCK m.85/2).

Bu durumda fail hakkında iki yıldan on beş yıla kadar hapis cezası öngörülmektedir.
Örneğin, trafik kazasında bir kişinin ölmesi ve birkaç kişinin yaralanması halinde nitelikli hal söz konusu olur.

• Taksirle öldürme suçunda kamu davası açılır mı?

Evet, taksirle öldürme suçunda kamu davası açılır.
Bu suç şikâyete bağlı değildir; savcılık olayı öğrendiğinde resen (kendiliğinden) soruşturma başlatır.

• Taksirle öldürme suçunda etkin pişmanlıktan yararlanmak mümkün müdür?

Taksirle öldürme suçu bakımından özel bir etkin pişmanlık düzenlemesi bulunmamaktadır. Yani failin mağdurun yakınlarına zararlarını gidermesi halinde doğrudan cezada indirim yapılmasına dair özel bir hüküm yoktur.
Buna rağmen, failin zararı gidermesi veya mağdur yakınlarının rızasıyla tazminat ödemesi, mahkeme tarafından cezanın belirlenmesinde hafifletici sebep olarak dikkate alınabilir (TCK m.62 – takdiri indirim nedenleri).

• Taksirle öldürme suçu para cezasına çevrilebilir mi?
  Evet, şartlara bağlı olarak hapis cezası adli para cezasına çevrilebilmektedir.
• Taksirle öldürme suçu nasıl ispatlanır?
  Bilirkişi raporları, tanık ifadeleri, kamera kayıtları gibi delillerle ispatlanır.
• Bilinçli taksir nedir?
  Failin öngördüğü sonucu istememesi ancak dikkat ve özeni göstermemesi nedeniyle sonucun meydana gelmesidir.
• Avukat tutmak zorunlu mu?
  Zorunlu değildir ancak sanığın haklarını etkili biçimde savunması açısından mutlaka önerilir.
• Taksirle öldürmede tutuklama olur mu?
  Olayın ağırlığına göre savcılık tutuklama talep edebilir. Özellikle bilinçli taksirde tutuklama mümkündür.
• Taksirle öldürme suçunda uzlaşma mümkün mü?
  Hayır, taksirle öldürme suçu uzlaştırmaya tabi değildir.
• Trafik kazasında ölüm olursa hangi mahkeme bakar?
  Asliye Ceza Mahkemesi veya ağır sonuçlarda Ağır Ceza Mahkemesi görevli olur.

Sonuç olarak, taksirle öldürme suçu, dikkat ve özen yükümlülüğünün ihlali sonucu istem dışı gerçekleşen ölümlerde gündeme gelmektedir. Bu suçun ceza hukuku bakımından önemli sonuçları vardır. Sürecin her aşamasında uzman bir ceza avukatından destek almak büyük önem taşır.

Proaktif Hukuk ve Danışmanlık olarak, 26 yıllık deneyim ve uzman ceza avukatlarımızla taksirle öldürme suçlarında müvekkillerimizin tüm hukuki sürecini titizlikle yürütüyor, haklarınızı en etkin şekilde savunuyoruz.