İhaleye fesat karıştırma nedir?
İhaleye fesat karıştırma suçu Türk Ceza Kanunu’nun 9.bölümünde ekonomi sanayi ve ticarete ilişkin suçlar başlığı altında düzenlenmiştir.
Buna göre bu suç devlet kurumları adına yapılan alım-satım, kiralama, kiraya verme, yapım-inşa işlerindeki ihale sürecine yahut devlet kurumları vasıtasıyla yapılan ihale süreçlerinde hileli davranışlar yapmak suretiyle,gizliliği ihlal ederek,cebir kullanarak,tehdit ederek ya da hukuka uygun olmayan diğer hareketlerle ihalenin usulüne uygun olarak yapılmasına ya da neticelenmesine engel olunması suretiyle meydana gelir.
Bu suçla korunan hukuki değer devlet idaresine ve devlet görevlilerine duyulan güven ve serbest rekabet ortamının korunmasıdır.Bu suç tehlike suçları kategorisinde olduğu için cezalandırılması için ayrıca bir zararın meydana gelmesi şartı aranmaz;zarar doğma ihtimalinin olması yeterlidir.
Kamu İhale Kanunu ve Devlet İhale Kanunu kamu ihaleleri hususunda temel mevzuattır.Bu kanunlar dahilinde yapılan ihaleler ve bazı özel kanunlara göre yapılan ihaleler ihaleye fesat karıştırma suçunun unsuru olabilir.
İcra-İflas Kanunu çerçevesinde uygulanan icra ve iflas ihaleleri de bu suça konu olabileceklerdir.
İhaleye fesat karıştırma suçunun seçimlik hareketleri nelerdir?
a-) Hileli davranışlarla ihaleye fesat karıştırma
Hileli davranışlarla ihaleye fesat karıştırma suçu özgü bir suçtur ; yalnızca kamu görevlilerince işlenebilir.İhaleye katılma yeterliliği ve şartları Devlet İhale Kanunu ve Kamu İhale Kanununda ve diğer ilgili kanunlarda düzenlenmiştir.
İhaleye fesat karıştırma suçunda hile ihaleye katılma salahiyeti ile alakalı durumlara ya da teklif edilen hizmetlerin özelliği ile ilgili durumlarda aldatıcı hareketler sergilenmesi suretiyle vuku bulur.
Örneğin ihaleye katılma yeterliliğini taşımayan bir şirketin olumsuz özelliklerinin gizlenmesi ile hileli davranış gerçekleştirilmiş olur.Aynı şekilde ihaleye katılma yeterliliği bulunan bir şirketin ihaleye katılmalarının engellenmesi şeklinde de hileli hareket gerçekleştirilmiş olur.
Teklif edilen malları hukuka aykırı olarak ihale kapsamından çıkarmak veya ihale kapsamına dahil etme şeklindeki hileli hareketler de bu suçun oluşmasına sebep olacaktır.
b-) Tekliflerle ilgili gizli bilgilere başkalarının ulaşmasını sağlamak
İhaleye fesat karıştırma suçunun bu tür seçimlik hareketi de özgü suçlar arasındadır.Bu hareket yalnızca kamu görevlilerince gerçekleştirilebilir.
İhale sürecinde rekabeti engelleyecek hususların açığa çıkmaması gerekir.Bu hususların gizli kalmaları elzemdir.
Yapılacak ihalelerde tekliflerle alakalı açığa çıkmaması gereken hususlar varsa, bu bilgilerin katılımcılarla veya herhangi bir üçüncü kişi ile paylaşılmaması gerekir. Çünkü, teklifler ile ilgili gizli bilgilerin paylaşılması, ihale sürecini tartışmaya açık hale getirir
İhaleye katılan kişi veya şirketlerin isimleri, ekonomik vaziyetleri, iş potansiyellerine ilişkin bilgiler teklifler ile ilgili gizli kaması gereken bilgilerden değildir.
c-) İhaleye veya ihale sürecindeki işlemlere katılıma mani olmak
Bu seçimlik hareket ihaleye katılan yahut katılmak isteyen kişiler tarafından icra edilebilir.Cebir veya tehdit kullanarak yahut hukuka aykırı diğer hareketlerle, ihaleye katılma salahiyetine veya şartlarına sahip olan kişilerin ihaleye, ihale sürecindeki işlemlere katılmalarına mani olmak ihaleye fesat karıştırma suçuna sebebiyet verir.
Örneğin ‘’ ihaleye katılman durumunda seni öldürürüm’’ minvalinde bir tehdit suçun oluşmasına sebep olacaktır.
Tehdit veya cebir doğrudan ihaleye katılan kişiye karşı da işlenebilir, katılımcının yakınlarına veya ihaleyle ilgili çalışanlarına karşı da işlenebilir.
Cebir ise, bir şeyi yapması veya yapmaması ya da bir şeyin yapılmasına olanak sağlanması amacıyla fiziki kuvvet uygulanmasıdır.
d-) İhale şartlarını ya da fiyatını etkilemek için anlaşma yapma
İhaleye katılmak isteyen veya katılan kişilerin ihale şartlarını ve fiyatı etkilemek için aralarında açık yahut gizli anlaşma yapmaları ihaleye fesat karıştırma suçuna sebep olur
İhaleye katılmak üzere şartname alan kişilerin kendi aralarında anlaşarak bazılarının ihaleye katılmaması veya ihalenin bir kişide kalmasını sağlayacak biçimde teklif verilmesi konusunda anlaşmaları halinde suç gerçekleşir.
İhaleye fesat karıştırma suçunun cezası nedir?
Kamu kurumu veya kuruluşları adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalara ilişkin ihaleler ile yapım ihalelerine fesat karıştıran kişi hakkında 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
İhaleye fesat karıştırma suçunun cebir veya tehdit kullanmak suretiyle işlenmesi halinde temel ceza alt sınırı 5 yıldan az olamaz. Ancak, kasten yaralama veya tehdit suçunun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hâllerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca bu suçlar dolayısıyla cezaya hükmolunur.
Tekliflerle ilgili olup da ihale mevzuatına veya şartnamelere göre gizli tutulması gereken bilgilere başkalarının ulaşmasını sağlamak ve cebir veya tehdit kullanmak suretiyle ya da hukuka aykırı diğer davranışlarla, ihaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye, ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek suretiyle işlenen ihaleye fesat karıştırma suçu nedeniyle kamu kurumu veya kuruluşuna herhangi bir zarar gelmemişse fail 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır
İhaleye fesat karıştırma dolayısıyla menfaat elde eden görevliler, ayrıca bu nedenle ilgili suç hükmüne göre cezalandırılırlar.
İhaleye fesat karıştırma suçunda görevli mahkeme neresidir?
Bu suçu yargılama hususundan görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.
İhaleye fesat karıştırma suçunda zamanaşımı süresi var mıdır?
Dava zamanaşımı,suçun işlendiği tarihten itibaren belli bir süre geçtiği halde ceza davası yasal süre içinde neticelendirilmemiş ise davanın düşmesine yol açan bir ceza hukuku uygulamasıdır.
Türk Ceza Kanunu’nun 66.maddesinin d fıkrasına göre dava zamanaşımı 5 yıldan fazla ve 20 yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda 15 yıldır.
