Çek, bankaya hitaben düzenlenen ve ödeme emri niteliği taşıyan kıymetli evrak türüdür. Ticaret hayatında nakit akışının yönetiminde önemli bir araç olan çek, yanlış kullanıldığında ciddi hukuki sonuçlara yol açabilir.
Bu rehberde; çek tanımı, karşılıksız çek nedir, çek düzenleme yasağı, çek türleri, ciro işlemleri ve çek tahsilatı süreçlerini detaylı şekilde ele alacağız.
Çek, belirli bir miktarın ödenmesini talep eden yazılı bir ödeme emridir. Ticari hayatın vazgeçilmez unsurlarından biridir. Çek, vadeli veya vadeli olmayan olarak düzenlenebilir; ancak Türkiye’de pratikte ileri tarihli çekler oldukça yaygındır.
Çekte vade bulunmaz; ancak ibraz süresi vardır:
Keşide yeri ile ödeme yeri aynı ise: 10 gün
Farklı ilçe: 1 ay
Farklı kıtalar: 3 ay
Türkiye’de uygulamada ise çekler genellikle ileri tarihli düzenlenmektedir. Karşılıksız çek, belirtilen tarihte çek hesabında yeterli bakiye olmaması durumunda ortaya çıkar.
Eskiden karşılıksız çek düzenleyen kişiler için hapis cezası vardı. 03.02.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6273 sayılı Kanun ile hapis cezası kaldırılmıştır. Şu anda uygulanabilecek yaptırım: çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı.
Bu yasak, Cumhuriyet Savcısı kararıyla uygulanır ve çeşitli şartlarda kaldırılabilir.
Yasağın kaldırılması şu durumlarda mümkündür:
Cumhuriyet Savcısına yapılan itirazın kabul edilmesi
Çekte belirtilen tutarın hesaba yatırılması ve tahsil edilmesi
Karşılıksız çek durumunda şu adımlar izlenmelidir:
Çekin arkasının bankaca karşılıksız olduğunun tescil edilmesi
Keşideciye ödemenin yapılması için bildirimde bulunmak
Ödeme yapılmazsa kambiyo senetlerine mahsus icra takibi başlatmak
Bu süreç karmaşık olup uzman avukat desteği gerektirir.
Lehdarın adı çekte yer alır.
Çek yalnızca adı belirtilen kişi tarafından tahsil edilebilir.
Üzerinde isim belirtilmez.
Çeki elinde bulunduran kişi tahsil hakkına sahiptir.
Çekler kural olarak emre yazılıdır. Nama yazılı olabilmesi için "emredir" ibaresinin eklenmesi gerekir.
Çek, bizzat çekte adı yazılı kişi tarafından kullanılmak zorunda değildir. Ticari hayatta çekler ciro yoluyla devredilebilir.
Ciro işlemi şu iki şekilde yapılabilir:
Tam ciro: Çekte ciro edilen kişinin adı, cirantanın adı, soyadı ve imzası yer alır.
Beyaz ciro: Çekte ciro edilen kişinin adı yazılmaz, yalnızca cirantanın adı, soyadı ve imzası bulunur.
Çek tahsilatı, ekonomik hayatın hızlı işlemesi açısından önemlidir. Karşılıksız çek durumunda etkin ve hızlı tahsilat büyük önem taşır.
Bu süreçte mutlaka çek hukuku konusunda uzman avukattan destek alınmalıdır. Uzman avukat, tahsilat sürecinde alacaklarınızın korunmasını ve masraflarınızın geri alınmasını sağlar.
Çek, ticarette nakit akışının güvenli ve hızlı sağlanması için kullanılan bir ödeme aracıdır. Doğru yönetilmediğinde hem ticari hem de hukuki riskler doğurur.
Çek hesabında yeterli bakiye bulunmalıdır.
Çek, süresi içinde ibraz edilmelidir.
Nama yazılı çeklerde isim ve diğer bilgilerin doğruluğu kontrol edilmelidir.
Çek ciro edilirken doğru prosedür izlenmelidir.
Çek nedir?
Bankaya hitaben düzenlenen ödeme emri niteliğinde bir kıymetli evraktır.
Karşılıksız çek ne demektir?
Çekte belirtilen tutarın ödeme günü hesapta bulunmaması durumudur.
Çekte ibraz süresi nedir?
Keşide yerine göre değişir; aynı yerde 10 gün, farklı ilçede 1 ay, farklı kıtada 3 aydır.
Çekte vade var mıdır?
Kural olarak yoktur; ancak uygulamada ileri tarihli çekler düzenlenmektedir.
Karşılıksız çek düzenlemenin cezası nedir?
Hapis cezası kalktı; şu an tek yaptırım çek düzenleme ve hesap açma yasağıdır.
Çek düzenleme yasağı nasıl kaldırılır?
İtirazın kabulü veya çek tutarının hesabına yatırılmasıyla mümkündür.
Nama yazılı çek nedir?
Üzerinde lehdarın adı bulunan ve yalnızca o kişinin tahsil edebileceği çek türüdür.
Hamiline yazılı çek nedir?
Üzerinde lehdar belirtilmeyen ve çeki elinde bulunduran herkesin tahsil edebileceği çek türüdür.
Çek ciro edilirse ne olur?
Çek, yeni lehdara devredilir ve onun tarafından tahsil edilebilir.
Beyaz ciro nedir?
Ciro edilen kişinin adı yazılmadan, yalnızca cirantanın imzası ile yapılan ciro türüdür.
Çek tahsilatı nasıl yapılır?
Çeki ibraz edip banka nezdinde tahsil edilmesiyle yapılır.
Karşılıksız çek durumunda ne yapılmalı?
Banka tescil eder, keşideciye bildirimde bulunulur, tahsil edilmezse icra takibi başlatılır.
Çek ibraz süresi nasıl hesaplanır?
Keşide yeri ve ödeme yeri durumuna göre hesaplanır (10 gün, 1 ay veya 3 ay).
Asıl borçlu çek bedelini ödemekten nasıl kurtulur?
Çek hesabına yeterli bakiye yatırarak veya geçerli bir itiraz yoluyla.
Çek kullanırken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
Bakiye kontrolü, doğru düzenleme, ibraz süresi ve ciro işlemleri.
Çek tahsilatı süresi ne kadardır?
Banka ve ibraz koşullarına göre değişir, genellikle birkaç iş günü sürer.
Çekle ilgili davalarda hangi mahkeme yetkilidir?
Asliye Ticaret Mahkemesi yetkilidir.
Çek düzenleme yasağı süresi ne kadardır?
Yasak süresi Cumhuriyet Savcısının kararıyla belirlenir.
Çek ile ödeme yapmak zorunlu mudur?
Hayır, taraflar aralarında anlaşarak başka ödeme yöntemleri belirleyebilir.
Çekle ilgili hukuki yardım nereden alınır?
Ticaret hukuku ve çek hukuku konusunda uzman avukatlardan.
