Ticaret hayatının sürekli devinim içinde bulunması teşebbüslerin işlemlerini para yerine farklı ödeme araçlarıyla gerçekleştirmelerine sebep olmaktadır. Ticaret hukuku açısından ilgili ödeme araçları kambiyo senetleri olan poliçe, bono ve çekten oluşmaktadır. Bu yazımızda ticari faaliyetlerde en çok başvurulan kambiyo senedi olan çeke ilişkin detaylı açıklamaları ve tahsilatına ilişkin gerekli bilgileri bulabilirsiniz.
Çek, kıymetli evrak niteliğini haiz bir ödeme vasıtası ve kayıtsız şartsız belirli bir bedelin ödenmesi için havale içermesi gerekmektedir. Kanun düzenlemesi çerçevesinde çeke konulacak faiz kaydı yazılmamış sayılacaktır. Çek hukuken üçlü bir ilişki meydana getirmektedir. Keşideci (düzenleyen), lehdar veya hamil (çeki elinde bulunduran) lehine ödeme yapılacak kişi ve muhatap (banka) çekin ibraz edileceği kuruluşu ifade etmektedir. Türk Hukukunda ödenecek çeklerde muhatap ancak bir banka olabilir.
Süresi içerisinde bankaya ibraz edilen çekin karşılıksız çıkması durumunda kişilerin yapması gerekenleri kısaca açıklayabiliriz. Çeki elinde bulunduran hamil, bankaya ibraz ettiği çekin ödenmemesi ve karşılıksız çıkması durumunda öncelikle çekin üzerine ödenmeme sebebini ve çekin ibraz tarihini yazdırmalıdır. Bunun üzerine banka iadeli taahhütlü mektupla çeki düzenleyen adına ihtarda bulunacaktır ve muhatap olan banka hamil adına banka hesabı açmakla mükellef tutulmuştur. Yapılan ihtardan sonra 7 iş günü içerisinde çek sahibi, çek tutarını ve karşılıksız kalan bölümü gecikme faizi ile birlikte muhatap bankaya yatıracaktır. Belirtilen görevlerini yerine getirmeyen çek sahibine karşı icra davası açılabilecektir.
Ödenmeyen Çekin Cezası
Karşılık çeke ilişkin kanunun önceki düzenlemesinde hürriyeti kısıtlayıcı ceza öngörülmekteydi. Çek davalarında keşideciye veya hesap sahibine yönelik hapis cezası 2012 yılında yapılan düzenlemeyle kaldırılmış olup yaptırımı çek miktarından düşük olmamakla birlikte para cezasına dönüştürülmüştür. Kanun koyucu yapılan bu değişiklikle ekonomik suçlarda hürriyeti kısıtlayıcı ceza yerine ekonomik ceza ilkesini benimsemiş, bu açıdan ticaret hukukunun gereksinim duyduğu sürekli devinimi korumayı amaçlamıştır. Hapis cezasının kaldırılmasıyla birlikte uygulamada temel yaptırım ‘çek düzenleme’ ve ‘çek hesabı açma’ yasağıdır.
Karşılıksız Çek
Kambiyo senedi olan çekte kural olarak vade yoktur, ancak ibraz süresi söz konusudur. Çekin ibraz süreleri ödeme yerine göre birtakım ayrımlara tabi tutulmuştur. Buna göre çekin ibraz süreleri şu şekildedir:
Karşılıksız çek, hamilin muhataba başvurusu ve çeki ibraz etmesi üzerine çekte yazılan tarihte ilgili banka hesabında çekte yazılı tutarın bulunmamasını ifade etmektedir. Çekin karşılıksız çıkması durumunda kişilerin gerçekleştirecekleri işlem ve prosedür yukarıda ifade edilmiştir. Bu açıdan çek sahibine karşı gerçekleştirilecek icra takibi kişiler açısından hukuki konularda sıkıntı doğurabilecektir. Bu nedenle açılacak olan icra takibinde hukuki prosedürü eksiksiz yerine getirmek ve hak kayıplarının önüne geçmek adına uzman bir avukat vasıtasıyla sürecin takibi tavsiye edilmektedir. Proaktif Hukuk, kadrosunda barındırdığı uzman icra ekibi ve avukatlarıyla tarafların yaşayacakları sıkıntıları en aza indirmek ve en kısa sürede sonuca ulaştırmak adına çek tahsilatı ve icra süreçlerinde müvekkillerine kaliteli bir hizmet sunmaktadır.
Çek Kırdırma
Çek kırdırma kavramı son dönemlerde günlük ihtiyaçların artmasına bağlı olarak kişiler ya da firmalar çekte belirtilmiş olan tarihi beklemeden bu alanda yasal faaliyet gösteren factoring firmalarına yaklaşık olarak %4 - %5 civarında komisyon ödeyerek ibraz süresini beklemeden tahsil etmelerini ifade etmektedir. Tarafların bu konularda sıkıntı yaşamamaları ve dolandırılmamaları adına piyasada faaliyet gösteren factoring firmalar vasıtasıyla bu işlemi gerçekleştirmeleri tavsiye edilmektedir.
Ödenmeyen Çeklerinizin Takibe Açılması İçin İcra Ekibimizle İletişime Geçebilirsiniz. İletişim İçin Tıklayınız.
