Konut Dokunulmazlığının İhlali
Konut dokunulmazlığının ihlali, hürriyete karşı işlenen suç olarak kabul edilmektedir. Hürriyete karşı işlenen suçlar arasında sayılan konut dokunulmazlığının ihlali suçu TCK madde 116’da düzenlenmiştir. Madde gerekçesinde belirtildiği üzere bu suç ile kişilerin konutlarında güvenliklerinin ve huzurlarının korunması amaçlanmıştır.
Konut Dokunulmazlığının İhlali Nedir?
Madde metninden anlaşılabileceği üzere konut dokunulmazlığının ihlali suçu iki farklı şekilde gerçekleşebilir.
Buradan da anlaşılacağı üzere konut dokunulmazlığının ihlali suçu seçimlik hareketli bir suçtur. Suç, konuta rıza dışı girmekle ya da konuttan çıkmamakla gerçekleşmiş olacaktır.
Girmek fiilinin gerçekleşmesi için failin konuta veya eklentisine girmesi gerekmektedir. Bu bakımdan suç icrai nitelik taşımaktadır. Ayrıca konuta nasıl girildiğinin suçun oluşmasında bir önemi yoktur.
Çıkmamak fiili ise rıza ile girdiği konuttan mağdurun rızası dışında bulunmaya devam etmektir. Bu fiil ise genellikle ihmali, istisnai olarak icrai nitelik taşır. Burada suçun oluşabilmesi için failin bir süre konuttan çıkmaması gerekmektedir. Failin konutta kalmasını zorunlu kılan haller ise suçun oluşumunu engellemektedir.
TCK m116/2’de açık bir rızaya gerek duyulmadan girilmesi alışılmış yerler dışında işyerleri ve bunların eklentilerine rızasız şekilde girilmesi eyleminin de konut dokunulmazlığının ihlali suçunu oluşturacağını öngörmüştür.
Suçun Faili Kimdir?
Madde metninde faile ilişkin herhangi bir nitelik öngörülmediği için bu suç herkes tarafından işlenebilir. Buna rağmen TCK m116/3’te bu konuyla alakalı bir özellik getirilmiştir;
“Evlilik birliğinde aile bireylerinden ya da konutun veya işyerinin birden fazla kişi tarafından ortak kullanılması durumunda, bu kişilerden birinin rızası varsa, yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanmaz. Ancak bunun için rıza açıklamasının meşru bir amaca yönelik olması gerekir.”
Kanun maddesine göre aynı konutta yaşayan kişilerden birinin bile rızası varsa ve bu rıza meşru bir amaca yönelik ise o halde suç oluşmayacaktır. Buna göre aile bireylerinin bu suçu birbirlerine karşı işlemeleri mümkün değildir.
Eşler bakımından bu suçun işlenip işlenmeyeceği konusunda ise hakim tarafından verilen bir ayrılık kararının var olup olmaması bakımından ayrım yapılmaktadır. Eğer hakim tarafından verilen bir ayrılık kararı varsa o halde eşler bu suçun faili ve mağduru olabilirler. Bunun aksine eşler arasında ayrılık kararı olmamasına rağmen eşlerin ayrı yaşaması halinde eşlerden birinin diğerinin konutuna rızasız girmesi veya çıkmaması suç teşkil etmeyecektir.
Konut Dokunulmazlığının İhlali Suçunun Nitelikli Halleri
Suçun ağır cezayı gerektiren nitelikli halleri TCK m116/4 ve 119’da belirtilmiştir. Buna göre;
Bu durum TCK m116/4’te belirtilmiştir. Buna göre suç cebir ve tehdit kullanılarak işlenmesi halinde 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verilecektir.
Bu nitelikli hal TCK m116/4’te belirtilmiştir. TCK m6/1-e gece vaktini tanımlamaktadır. Maddeye göre gece vakti, güneşin batmasından bir saat sonra başlayan ve doğmasından bir saat evvele kadar devam eden zamandır. Bu vakitte işlenecek konut dokunulmazlığının ihlali suçu için 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.
Suçun silahla işlenmesi hali TCK 119/1-a maddesinde kaleme alınmıştır. TCK 6. Maddesinde silah kelimesinden ne anlaşılması gerektiği belirtilmiştir: ateşli silahlar, patlayıcı maddeler, saldırı ve savunmada kullanılmak üzere yapılmış her türlü kesici, delici veya bereleyici alet, saldırı ve savunma amacıyla yapılmış olmasa bile fiilen saldırı ve savunmada kullanılmaya elverişli diğer şeyler, yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı, boğucu, zehirleyici, sürekli hastalığa yol açıcı nükleer, radyoaktif, kimyasal, biyolojik maddeler. Buna rağmen bu suç için silah kelimesi daha geniş tutulmuş ve objenin yarattığı tehlike dikkate alınmıştır. Ayrıca silahın failin üzerinde bulunması yeterli değildir. Suçun nitelikli halinin oluşabilmesi için silahın kullanılması gerekecektir.
Bu ağırlaştırıcı nitelikli hal TCK 119/1-b maddesinde belirtilmiştir. Faili kendisini tanınmayacak hale sokmasına rağmen mağdur bir şekilde faili tanımış olması nitelikli halin uygulanmasını engellemez.
TCK 119/1-c maddesinde belirtilen nitelikli halin uygulanabilmesi için suçun en az iki kişi tarafından müşterek fail sıfatı ile işlenmesi gerekmektedir.
TCK 119/1-e maddesinde belirtilen nitelikli halin oluşması için failin fiili işlerken kamu görevlisi olması ve bu görevin sağladığı nüfuzu kötüye kullanması gerekmektedir.
Bu nitelikli hal TCK 119/1-d maddesinde sayılmıştır. Bu nitelikli halin oluşması için örgütün var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak suçun işlenmesi gerekmektedir.
Konut Dokunulmazlığı Suçunun Cezası
TCK 116 maddesinin 1 ve 2. Fıkralarında suçun iki temel hali öngörülmüştür. Buna göre;
Suçun ağırlaştırıcı nitelikli halleri ise TCK 116/4 ve 119. maddelerinde belirtilmiştir.
Aşağıdaki şu hallerde faile verilecek ceza azaltılabilir veya kaldırılabilir;
Ev Sahibi Kiracısına Karşı Bu Suçu İşleyebilir Mi?
Taşınmaz kiralandığı anda ev sahibinin sadece mülkiyet hakkı kendisinde kalacak tasarruf hakkı ise kiracıya geçecektir. Bu sebeple ev sahibi kiracısının izni olmadan konuta veya eklentilerine giremez. Girmesi durumunda konut dokunulmazlığının ihlali suçu oluşacaktır.
Şikâyet ve Zamanaşımı
Konut dokunulmazlığının ihlali suçu şikâyete tabi suçlardandır. Bundan dolayı mağdur 6 ay içinde şikâyette bulunulması gerekmektedir. Dava zamanaşımı süresi ise 8 yıldır.
Şikâyetten Vazgeçme ve Uzlaşma
Mağdur şikâyetinden vazgeçebilir. Bu durumda ceza davası düşecek ve fail hakkında başlatılan yargı süreci sona erecektir.
Konut dokunulmazlığının ihlali suçunda uzlaşma dava şartı niteliğindedir. Bu durumda taraflar uzlaşma görüşmeleri yapmadıkları sürece kovuşturma aşamasına geçilemeyecektir.
Teşebbüs ve İştirak
Konut dokunulmazlığının ihlali suçuna teşebbüs mümkündür. Suçun tamamlanması için failin rızasız bir şekilde giriş yapması veya rıza ile girdiği yerden çıkmaması gerekmektedir. Bu sonuçların oluşmadığı ama icrai hareketlerin başladığı bir durumda teşebbüs var kabul edilir.
İştirak, bir suç işleme kararının icrası kapsamında birden fazla kişi tarafından fikir ve eylem birliği içinde birlikte suç işlenmesini ifade eder. Konut dokunulmazlığının ihlali suçuna iştirak mümkündür.
Cezanın Adli Para Cezasına Çevrilmesi
Kasten işlenen suçlarda bir yıl ve altında verilen hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi mümkündür. Konut Dokunulmazlığının İhlali suçunun işlenmesi durumunda verilen hapis cezası 1 yıldan aşağı ise adli para cezasına çevrilebilecektir.
Başka Suçlarla Birlikte İşlenmesi
Konut dokunulmazlığının ihlali suçu başka suçlar ile işlenmesi halinde gerçek içtima hükümleri uygulanacaktır. Yani her bir suç için ayrı ayrı cezalandırılmanın yapılması gerekmektedir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması ve Cezanın Ertelenmesi
Sanığa suçtan dolayı 2 yıl veya daha az ceza verilmesi halinde kanunun öngördüğü diğer şartların da var olması ile hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilecektir. Bu durumda sanık 5 yıl içinde başka bir suç işlememesi şartıyla verilen hüküm açıklanmaz. Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için; sanık önceden kasıtlı bir suçtan verilmiş mahkûmiyet hükmünün bulunmaması, sanığın yeniden suç işlemeyeceği kanaatine varılması, sanığın suçun işlenmesiyle ortaya çıkan zararı gidermiş olması ve sanığın Hükmün açıklanmasının geri bırakılması uygulanmasını kabul etmiş olması gerekir.
TCK madde 51, Cezanın ertelenmesi hususunu düzenlemektedir. İşlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm edilen kişinin cezası ertelenebilir. Konut dokunulmazlığının ihlali suçunun işlenmesi halinde şartların mevcut olması durumunda hakim cezanın ertelenmesine karar verebilecektir.
